تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) شایع ترین بیماری ویروسی منتقله از کنه در جهان بوده که از نیش کنه آلوده به انسان منتقل میشود و به دلیل میزان بالای مرگ و میر در انسان،یک خطر بزرگ برای سلامت عمومی است.CCHF در ایران در جنوب شرق کشور اندمیک است
ویروس کریمه کنگو چیست؟
تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) یک بیماری حاد و تب دار است که در اثر گزش کنه یا تماس مستقیم انسان با خون و یا ترشحات یا لاشه دام وانسان آلوده ایجاد می شود.انتقال بیماری از طریق تماس انسان به انسان نیز امکان پذیر است. . انتقال از انسان به انسان معمولاً در محیط مراقبت بهداشتی و در نتیجه تماس نزدیک با خون، ترشحات، اندام ها یا سایر مایعات بدن افراد آلوده رخ می دهد.
تاریخچه CCHF چیست؟
این بیماری برای اولین بار در شبه جزیره کریمه در سال ۱۹۴۴ مشخص شد و نام تب خونریزی دهنده کریمه داده شد. سپس در سال ۱۹۶۹ به عنوان عامل بیماری در کنگو شناخته شد و در نتیجه نام فعلی این بیماری به وجود آمد.
عامل بیماری
تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) ناشی از ویروس CCHF، یکی از اعضای خانواده Bunyaviridae، جنس Nairovirus، که میزان مرگ و میر بالایی دارد.این ویروس یک ویریون کروی به قطر ۸۰ تا ۱۲۰ نانومتر است و دارای پوشش لیپیدی است.تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) یک بیماری منتقله از کنه است که توسط آربوویروس ویروس تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو (CCHFV؛ خانواده Nairoviridae) ایجاد می شود.مقاومت ویروس در برابر گرما کم است و در دمای ۵۶ درجه سلسیوس به مدت ۳۰ دقیقه از بین می‌رود؛ بنابراین پختن گوشت یا پاستوریزه کردن شیر باعث از بین رفتن ویروس میشود.این ویروس از بیش از ۳۰ کشور آفریقایی، اروپای شرقی، خاورمیانه و آسیایی از جمله کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان، پاکستان، عراق، ترکیه، کشورهای عربی و همچنین قزاقستان و ازبکستان گزارش شده است.
نحوه انتقال تب کریمه کنگو
مخزن و ناقل ویروس در طبیعت، اصولاً کنه‌ها هستند و گاو، گوسفند، بز، خرگوش، خرگوش صحرایی و جوجه‌تیغی و حتی جوندگان مثل موش نیز به عنوان ناقل شناخته می‌شوند.بیماری در حیوانات اهلی هیچ گونه علائم مشخصی ندارد و خطر انتقال بیماری در انسان در هنگام ذبح یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده وجود دارد. با وجود اینکه پرندگان (به غیر از شترمرغ) به این بیماری مقاومند اما می‌توانند با پخش کنه‌های آلوده باعث ایجاد شیوع بیماری شوند.همچنین تماس با خون و بافت بیماران به‌خصوص در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه عملی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آن‌ها شود باعث انتقال بیماری میشود.. به همین دلیل توصیه میشود پس از درمان یا فوت تمام وسایل و لباس‌های فرد بیمار آتش زده یا نابود گردد
علائم تب کریمه کنگو
شروع CCHF ناگهانی و با علائم و نشانه های اولیه از جمله سردرد، تب بالا، کمر درد، درد مفاصل، درد معده و استفراغ است. قرمزی چشم، صورت برافروخته، قرمزی گلو و پتشی (لکه های قرمز) روی کام شایع است. علائم همچنین ممکن است شامل زردی و در موارد شدید، تغییر در خلق و خو و ادراک حسی باشد.با پیشرفت بیماری، مناطق وسیعی از کبودی شدید، خونریزی شدید بینی و خونریزی کنترل نشده در محل های تزریق دیده می شود که تقریباً از روز چهارم بیماری شروع می شود و حدود دو هفته طول می کشد، میزان مرگ و میر در بیماران بستری در بیمارستان از ۹٪ تا ۵۰٪ متغیر است.
درمان
درمان CCHF در درجه اول حمایتی است.مراقبت باید شامل توجه دقیق به تعادل مایعات و اصلاح ناهنجاری های الکترولیت، اکسیژن رسانی و حمایت همودینامیک و درمان مناسب عفونت های ثانویه باشد،طبق گزارشات این ویروس در شرایط آزمایشگاهی به داروی ضد ویروسی ریباویرین حساس است،همچنان تزریق استروییدها بخصوص متیل پردنیزلون با دوز بالا با افزایش پلاکت خون در کاهش تب بیماران موثر شنااخته شده است.
پیشگیری
پیشگیری و کنترل عفونت CCHF با اجتناب یا به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض کنه های آلوده ایجاد می شودد. پوشیدن لباس های محافظ و حذف زود هنگام و صحیح کنه ها توصیه می شود.به مردم باید آموزش داد که ذبح حیوانات را در کشتارگاه انجام دهند و از گوشت مورد تأیید سازمان دامپزشکی استفاده نمایند.
توصیه میشود به مدت ۲۴ ساعت لاشه گوسفند پس از ذبح در یخچال نگهداری شده و سپس با پوشیدن دستکش آن را قطعه قطعه کرده و مورد مصرف قرار گیرد.آموزش به مردم در مورد حفاظت در برابر گزش کنه به خصوص کودکان و در هنگام تماس با دام که با دست بدون حفاظ اقدام به جدا کردن کنه و حتی له کردن آن می کنند، بسیار مهم است. به علاوه باید به دامداران آموزش داده شود در هنگام تماس با دام از لباس پوشیده و مخصوص با رنگ روشن استفاده کنند و بعد از خروج از محل نگهداری دام ها، لباس های خود را تعویض نمایند.
منابع:
http://www.emro.who.int/health-topics/crimean-congo-haemorrhagic-fever/index.html
