- 6 مهر, 1402
- manager
- دیدگاه: 0
- مطالب پزشکی, قلب و عروق
آنژیوپلاستی چیست؟
بالون زدن قلب یا آنژیوپلاستی کرونری داخل مجرایی از طریق پوست (PTCA) در اواخر دهه هفتاد میلادی معرفی شد. PTCA فرایندی غیر جراحی است که تنگیها و انسدادهای شریانهای خون رسان به عضله قلب (شریانهای کرونری) را برطرف میکند. PTCA اکنون تحت عنوان مداخله کرونری از طریق پوست یا (PCI) Percutaneous Coronary Intervention شناخته میشود.
در این روند یک لوله که یک بادکنک (بالون) در سر آن قرار دارد و کاتتر نامیده میشود به داخل سرخرگ و به محل انسداد رانده میشود. سپس بادکنک باد شده و پلاک را تحتفشار قرار داده و محل دچار تنگی را باز میکند. پس از اتساع مجاری رگ بالون خالی شده و کاتتر بیرون کشیده میشود.
روش بالون زدن قلب
فرد بر روی یک تخت عمل قرار داده میشود.
پایشگرهای دیجیتالی جهت پایش ضربان قلب، فشار خون و نبض بیمار در حین فرایند، به او متصل میشوند.
یک خط وریدی به درون یک ورید در دست یا بازوی او وارد میشود تا بتوان داروها را به صورت درون وریدی به بیمار داد.
بسته به وضعیت پزشکی فرد، یک نوع مناسب از بی حسی یا بیهوشی برای بیمار تجویز میشود.
مواد ضدعفونیکننده به ناحیهای از بدن (قسمت بالایی پا یا مچ دست) اعمال میشوند که قرار است کاتتر به آن وارد شود. کاتتر یک لوله منعطف و نازک است.
سپس این ناحیه به وسیله یک پارچه مخصوص جراحی پوشانده میشود.
هنگامی که ماده بیهوشی مؤثر واقع شد، متخصص قلب فرایند آنژیوپلاستی را با ایجاد یک برش پوستی بسیار کوچک در محل (قسمت بالایی پا یا مچ دست) شروع میکند.
در صورتی که ناحیه بالایی پا انتخاب شده باشد، متخصص قلب یک لوله باریک به نام کاتتر را به درون شریان رانی وارد میکند. شریان رانی دومین شریان بزرگ در بدن بوده و در ران قرار دارد. عملکرد اولیه این شریان رساندن جریان خون به ناحیه پایینی بدن است. در صورتی که ناحیه مچ دست انتخاب شده باشد، متخصص قلب یک کاتتر به درون شریان رادیال وارد میکند. شریان رادیال یک شریان بزرگ در ساعد دست است. این شریان خون حاوی اکسیژن را از ریهها به بازو و دست میرساند.
متخصص قلب به دقت کاتتر را از درون شریانها تا به ناحیه تنگ شده در شریان کرونری هدایت میکند. از آنجایی که شریانها پایانه عصبی ندارند، در هنگام ورود کاتتر به آنها فرد هیچ گونه احساس ناخوشایندی نخواهد داشت.
هنگامی که کاتتر به شریان تنگ شده رسید، متخصص قلب یک رنگ مخصوص (ماده حاجب) به درون شریان تزریق میکند که شریانها را نمایان میسازد. دستگاه اشعه ایکس برای ایجاد تصاویری از شریانهای مشخص شده استفاده میشود. این تصاویر محل تنگی را نشان میدهند. رنگ مخصوص شکل و اندازه انسدادهای شریانها را به صورت برجسته در دوربین اشعه ایکس نشان میدهد. این دوربین تصاویری زنده از شریانها را بر روی یک نمایشگر نشان میدهد.
سپس متخصص قلب با هدایت اشعه ایکس، سیمی را از طریق کاتتر به ناحیه تنگ شده هدایت میکند. به این سیم یک بالون خالی شده متصل میباشد.
او چندین بار بالون را باد کرده و سپس خالی میکند. این عمل تکراری، شریان تنگ شده را باز کرده و پلاک را به دیوارههای شریانی فشار میدهد. همچنین، بالون بزرگ شده دیواره شریان را گسترش داده و جریان خون را افزایش میدهد.
ماده حاجب تزریق شده، میزان جریان خون عبوری از شریان تازه باز شده را نشان میدهد. هنگامی که متخصص قلب از میزان جریان خون رضایت یافت، بالون را خالی کرده و بالون، سیم هدایت و کاتتر را خارج میکند.
مزیت بارز بالون زدن یا آنژیوپلاستی قلب
- برعکس جراحی قلب، بالون زدن به برش وسیع نیاز ندارد؛ بنابراین بیمار مدت کمتری بستری میماند. پس از آنژیوپلاستی تنها ۱ الی ۲ روز بستری شدن در بیمارستان کافی است.
- در بالون زدن قلب از بیحسی موضعی استفاده میگردد. پس از آن حداکثر طی ۱۰ روز، فرد میتواند به محل کار خود برگردد.
- در آنژیوپلاستی همچون جراحی قلب باز، احتمال گرفتگی دوباره وجود دارد. در حال حاضر با استفاده از استنت دارویی، اندازه تنگی مجدد رگ کمتر از ۱% شده است؛ بنابراین در شرایط خاص جهت کم کردن احتمال تنگی مجدد، از استنت دارویی توصیه میگردد.
مراقبت بعد از بالون قلب
بعد از آنژیوپلاستی بیمار باید حتماً یک سری نکات مراقبتی را در نظر داشته باشد تا شرایط او مجدد وخیم نشود. خصوصاً که بالون قلب به دلیل عوارض و حساسیتهایی که دارد قطعاً به یک سری مراقبتهای دقیق و منظم نیاز دارد.
مراجعه منظم به پزشک و مشورت با او در خصوص موارد مختلف مرتبط با بیماری، دریافت رژیم غذایی سالم و مناسب، پرهیز از مصرف الکل و کشیدن سیگار و تغییر در سبک زندگی از موارد مهمی است که بعد از بالون قلب باید به آنها توجه کرد. در نهایت این که مصرف بهموقع و دقیق تمام داروها ضرورت بسیار بالایی دارد.
معمولاً بیمارانی که آنژیوپلاستی داشتهاند بین دو هفته تا یک ماه بهبود مییابند. اما بااینحال این بازه زمانی و شرایط و سرعت بهبودی تا میزان زیادی بستگی به شرایط جسمی بیمار، مشکلات زمینهای دیگر و عوارض احتمالی بالون قلب خواهد داشت.
تغییر سبک زندگی هم از موارد بسیار مهمی است که به بیمارانی که بهتازگی بالون قلب را تجربه کردهاند توصیه میشود. آنها هم باید ورزشکردن و زندگی سالم داشتن را در نظر بگیرند و هم این که از استرس و فشارهای عصبی تا جای ممکن دوری کنند.
توصیههای پس از آنژیوپلاستی در منزل
- پیاده روی از روزی ۵ دقیقه آغاز کرده و به تدریج مدت آن را به ۳۵ دقیقه در روز برسانید
- به مدت ۵ تا ۷ روز از انجام فعالیتهای سنگین مانند دویدن، گلف، بولینگ و...و بلندکردن اشیا سنگین خودداری نمایید.
- در صورتی که از طریق دست آنژیوگرافی انجام شده باشد به مدت ۲ هفته با دست عمل شده کار سنگین انجام ندهید
- به مدت ۱ هفته از رانندگی و انجام فعالیت جنسی خودداری کنید.
- پانسمان ناحیه عمل در روز بعد ترخیص برداشته و نیازی پانسمان مجدد نمیباشد
- به مدت ۱ هفته آب فراوان به دلیل دفع ماده رنگی تزریق شده حین آنژیوگرافی مصرف نمایید تا از آسیب به کلیه جلوگیری شود.
- رژیم غذایی کم نمک و کم چرب داشته باشید.
- میوهجات و سبزیجات تازه مصرف نمایید.
در صورتی که بعد از انجام آنژیوپلاستی علائم زیر را داشتید به پزشک مراجعه نمایید
- خونریزی از ناحیه آنژیوپلاستی که به مدت ۱۰ دقیقه روی ناحیه فشار وارد کرده، روی سطح صاف دراز بکشید.
- تنگی نفس، خارش بدن، راش
- درد، سردی، گزگز و بیحسی در انگشتان پا یا دست عمل شده
- درد قفسه سینه و تنگی نفس علیالخصوص بعد از فعالیت و یا درد در حال افزایش قفسه سینه
- سفتی، حساسیت به لمس همراه با درد و گرمی در ناحیه انجام آنژیوپلاستی
- احساس ضعف و کاهش سطح هوشیاری