مصرف مضر الکل و مسمومیت با الکل منجر به مرگ سالانه ۲.۵ میلیون نفر در سراسر جهان می شود. عوامل متعددی که به اعتیاد الکل کمک می کند ،ژنتیکی،محیطی،روانی و اجتماعی هستند،بنابراین کسانی که عوامل حساسیت ژنتیکی دارند و خود را در محیط های قرار می دهند که نوشیدن را تشویق می کند ،خود را در معرض خطر ابتلا به اعتیاد الکل قرار می دهند. تعداد مصرف کنندگان الکل در ایران نسبت به کشورهای غربی پایین تر است،اما میزان الکل مصرفی در هر بار استفاده توسط این افراد بالاتر از مصرف کنندگان در مقایسه با کشورهای غربی است،به همین دلیل در ایران رفتارهای پرخطر مثل رانندگی مخاطره آمیز ناشی از مصرف الکل بیشتر دیده می شود.
افراد ممکن است در هنگام نوشیدن الکل احساس سرخوشی کنند زیرا اتانول آزادسازی دوپامین را تحریک می کند، این اثر بر روی سیستم دوپامین مغز می تواند منجر به وابستگی به الکل شود.
سرعت متابولیسم الکل در بدن از فردی به فرد دیگر متفاوت است، بسته به عواملی مانند:
- ژنتیک
- وزن بدن
- تحمل الکل
- رابطه ی جنسی
- وضعیت سلامت
- هنگامی که یک فرد بیش از آن چیزی که کبد قادر به پردازش آن است الکل می نوشد، مولکول های اتانول در بدن شروع به تجمع می کنند. این می تواند به سلول ها و اندام های بافتی آسیب برساند.
الکل اتانول:
الکل به شکل اتانول (اتیل الکل)در مشروبات الکی،دهانشویه ،برخی داروها و برخی محصولات غیر غذایی یافت می شود،تمامی الکل ها به جز الکل شرب(اتانول) مسمومیت زا هستند،حتی در میزان بسیار کم(.۱۰-۱۵ سی سی)
مسمومیت با الکل چگونه ایجاد می شود؟
فرد با الکل های مسموم می شودکه در اثر تولید غیر استاندارد به وجود می آیند،از جمله الکل چوب یا همان متانول که از مواد سلولزی موجود در مواد اولیه مشروبات الکی مثل چوب متصل به انگور و کشمش یا هسته آن ها به وجود می آید،می توان گفت بیشتر الکل های صنعتی که در داروخانه ها به فروش می رسند از نوع متانول هستند،این الکل ها در حلال ها،ضد یخ،اتومبیل،شیشه شوها،کاغذ دیواری و حتی سوخت جامد به کار می رود.
برای مسمومیت با الکل چقدر زمان لازم است؟
۳۰ دقیقه بعد از نوشیدن الکل به جریان خون جذب می شود و اوج علائم آن ۲-۱ ساعت اول به شکل سستی،برافروختگی،سرچرخی،علائم گوارشی است.در صورت بلع مقادیر زیاد ممکن است با کاهش سطح هوشیاری و ارست تنفسی همراه باشد.
حتی وقتی فرد بیهوش است یا دیگر الکل نمی نوشد باز هم معده و روده هم چنان به وارد کردن الکل به جریان خون ادامه می دهند و به سطح الکل بدن افزوده می شود
علائم مسمومیت با الکل شرب:
مسمومیت با الکل شرب در صورتی اتفاق می افتدکه فرد تا سر حد مرگ الکل نوشیده باشد.علائم مسمومیت با الکل شرب با اختلال در سطح هوشیاری شروع شده و ممکنه هر یک از علائم زیر عارض گردد:
- نوسانات خلقی یا تغییرات شخصیتی،مانند پرخاشگری یا افسردگی
- از دست دادن هماهنگی،مانند زمین خوردن یا تاب خوردن
- صدای بلندتر از حد معمول
- از دست دادن هوشیاری
- برافروختگی صورت
- کاهش رفلکس ها
- چشم های پرخون
- پوست مرطوب
- خواب آلودگی
- لکنت زبان
- استفراغ
مصرف طولانی مدت و مسمومیت با الکل شرب ،در بلند مدت ممکن است عوارض گوارش ،کبدی و بزرگ شدن قلب ایجاد کند.یکی از شایع ترین عوارضش در کبد ،ایجاد کبد چرب و بعد تورم کبد و بلاخره سیروز کبد است که همان نارسایی کبد محسوب می شود و در نهایت باعث مرگ می شود.
علائم مسمومیت با الکل متانول:
علایم مسمومیت خالص با متانول به صورت گیجی و خواب آلودگی،تهوع،استفراغ،درد شکمی،سردرد و تضعیف دستگاه اعصاب مرکزی است،پس از دوره نهفته ۲۴-۶ ساعت بسته به دوز متانول بلعیده شده اسیدوز متابولیک جبران نشده ایجاد می شود که باعث اختلال کارکرد بینائی می شود که می تواند در زمینه از تاری دید و تغییرات میدان بینایی،فتوفوبی،اشکال در تطابق نور،دو بینی تا کوری کامل و به طور ناشایع نیستاگموس متغیر باشد.
وجود تاری بینای قویا مطرح کننده تشخیص مسمومیت با متانول است.مرگ ومیر بیماران به صورت قابل توجهی با میزان اسیدوز متابولیک و تضعیف اعصاب مرکزی مرتبط است تا غلظت سرمی متانول.
آسیب های مغزی
الکل می تواند اثر سمی بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) داشته باشد. علاوه بر این، از آنجایی که این ماده تضعیف کننده CNS است، می تواند در توانایی های تفکر و هماهنگی مشکلات ایجاد کند. این ممکن است خطر آسیب مغزی ناشی از سقوط یا تصادف را افزایش دهد.
تظاهرات چشمی:
بیماران دچار مسمومیت با الکل اتیلک معمولا مردمکهای میوتیک دارند و شکایتی از مشکلات بینایی نمی کنند،در صورتی که با الکل متیلک مردمک ها میدریاتیک و پاسخ کند به نور یا بدون پاسخ است.
وجود تاکی پنه و اسیدمی:اسیدمی از یافته های آزمایشگاهی خوب در افتراق الکل های سمی و غیر سمی است.پاسخ بدن به اسیدمی به شکل تاکی پنه و هیپرونتلاسیسون است که در بالین تظاهر می کند.همچنان قابل یادآوریست که ،تشنج از علائم شدت مسمومیت در الکل های سمی است.
قند خون و الکترولیت ها:
معمولا در مسمومیت با اتانول هیپوگلیسمی و در مسمومیت با متانول هیپرگلیسمی وجود دارد.به علت اسیدوز،هیپرکالمی در مسمومیت با متانول دیده می شود،در صورتی که ممکن است بعلت استفراغ زیاد هیپوکالیمی از تظاهرات مسمومیت با اتانول باشد.
مدیریت اولیه درمان باید متمرکز بر پیشگیری از ایجاد عوارض یا اصلاح اسیدوز متابولیک عوارض چشمی و کوما باشد که این مهم با کمک مهار متابولیسم متانول صورت می گیرد.اگر بیمار با اسیدوز متابولیک مراجعه کرده باشد درمان با بیکربنات کافی باید مد نظر قرار گیرد.
نقش ویتامین ها در مصرف الکل:
- سلول های چشم به طور طبیعی نیاز به ویتامین A دارند با استفاده از مشروبات الکی این ویتامین برای تبدیل الکل به انرژی مصرف می شود
- مشروبات الکلی ماده ادرار آور است با دفع ادرار،همراه آب ویتامین ها و مواد معدنی از جمله ویتامین های B،C،منیزیم،کلسیم،روی و پتاسیم از بدن خارج می شوند.
- مصرف الکل نوعی سرحالی و نشاط در فرد ایجاد می کندکه اشتها و میل به غذا را در فرد کاهش می دهندبا تداوم مصرف الکل سلول ها کبد دیگر قادر به استفاده از ویتامین D نیستند،در حالیکه این ویتامین برای سلامتی استخوان ها،دندان ها و تولید چندین هرمون ضروری می باشد.
- در اثر کمبود آن هنگام شب،دید چشم دچار اختلال شده و تار می گردد،الکل باعث تخریب ویتامین B6 می گردد.در نتیجه این تخریب فرد ممکن است دچار کم خونی،خستگی،تمرکز ضعیف،سستی و بیحالی گردد.
چه زمانی به اورژانس مراجعه کنیم:
مسمومیت با الکل یک اورژانس پزشکی است. می تواند منجر به عوارضی مانند خفگی، آسیب مغزی و حتی مرگ شود. درمان فوری پزشکی می تواند به جلوگیری از بروز این عوارض کمک کند.
اگر فکر می کنید کسی مسمومیت با الکل دارد، هرگز در جستجوی مراقبت های پزشکی اورژانسی تردید نکنید. یادآوری این نکته مهم است که فردی که مسمومیت با الکل دارد ممکن است تمام علائم و نشانه ها را نداشته باشد. در صورت شک، با ۴۷۹۰۰ – ۰۲۱تماس بگیرید.
در حالی که منتظر رسیدن کمک هستید، می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- اگر فرد بیهوش است، او را به پهلو بچرخانید.
- فرد را تنها نگذارید، به خصوص اگر بیهوش است.
- سعی کنید آنها را بیدار نگه دارید. به آنها آب بدهید تا بنوشند.
- اگر فرد هوشیار است، به او بگویید که می‌خواهید کمک کنید.
- از آنجایی که هیپوترمی یکی از علائم مسمومیت با الکل است، در صورت وجود پتو روی فرد بپوشانید.
- آماده باشید که تا آنجایی که می توانید جزئیات بیشتری را در مورد میزان مصرف الکل فرد و نوع الکل آن به امدادگران ارائه دهید.
- در صورت استفراغ به آنها کمک کنید. سعی کنید آنها را صاف نگه دارید، اما اگر مجبورند دراز بکشند، برای جلوگیری از خفگی، سرشان را به پهلو بچرخانید.
درمان
درمان مسمومیت با الکل در بیمارستان انجام می شود. این شامل مشاهده دقیق و مراقبت های حمایتی در حالی است که الکل از بدن پاک می شود. درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- شستشو یا پمپاژ معده برای پاکسازی الکل از بدن
- لوله گذاری یا اکسیژن درمانی برای کمک به مشکلات تنفسی و خفگی
- همودیالیز، فرآیندی که باعث سرعت بخشیدن به حذف الکل از خون می شود
- مایعات داخل وریدی (IV) برای حفظ سطح هیدراتاسیون، قند خون و ویتامین ها
خلاصه:
- درمان های خانگی برای مسمومیت با الکل کار نخواهد کرد
- مسمومیت با الکل زمانی اتفاق می افتد که فرد در مدت کوتاهی مقدار زیادی الکل بنوشد.
- افراد در صورت دریافت درمان مناسب می توانند از مسمومیت با الکل جان سالم به در ببرند. با این حال، بهبودی گاهی چند هفته یا چند ماه طول می کشد
- سطح پایین مسمومیت با الکل باعث علائم خفیف می شود، در حالی که مسمومیت شدید یا مسمومیت با الکل می تواند تهدید کننده زندگی باشد. نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
بیمارستان ابن سینا
بیمارستان ابن سینا با برخورداری از پزشکان متخصص و فوق تخصص آماده ارائه خدمات به مراجعین محترم است،در صورت بروز علائم هرگونه مسمومیت در اسرع وقت به بیمارستان مراجعه کنید و از خود درمانی و اقدامات دیگر بپرهیزید. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره ۴۷۹۰۰ – ۰۲۱ تماس حاصل نمایید.
