کلونوسکوپی (Colonoscopy)، آزمایشی است که به پزشک امکان معاینه روده بزرگ (کولون) و راست روده را میدهد در حین کلونوسکوپی، یک لوله بلند و منعطف به نام ”کولونوسکوپ“ وارد مقعد (راست روده) میشود. پزشک قادر به دیدن داخل روده بزرگ از طریق یک دوربین ویدیویی کوچک بر سر لوله خواهد بود. نمونه هایی از بافت به این طریق جمع آوری شده و پولیپ ها یا بافت های غیر عادی دیگر را میتوان از بین برد.

کولون و رکتوم، بخش هایی از دستگاه گوارش هستن و لوله عضلانی طویلی به نام روده بزرگ را تشکیل می دهند. ۱۵۰-۱۲۰ سانتی متر ابتدای روده بزرگ، کولون و ۱۵ سانتی متر انتهایی روده بزرگ رکتوم نام دارد. غذای هضم شده توسط روده باریک وارد کولون می شود. کولون آب و مواد مغذی را دوباره جذب نموده و باقی مانده به شکل مدفوع ذخیره می شود که پس از عبور از کولون به رکتوم رسیده و سپس از طریق سوراخ مقعد، دفع می شود.

 پولیپ، یک توده کوچک بافتی است که در دیواره روده رشد میکند.

کلونوسکوپی چطور انجام می شود:

 شما به پهلوی چپ با زانوهای جمع شده در قفسه سینه، دراز می کشید پزشک کولونوسکوپ را وارد مقعد (راست روده) کرده و آن را تا انتهای روده بزرگ پیش میبرد کولونوسکوپ هوا و آب را جهت دیدن بهتر سطح داخلی، به روده بزرگ پمپاژ میکند هنگامی که کولونوسکوپ حرکت میکند یا هوا وارد روده شده است، شما ممکن است در شکم خود احساس گرفتگی عضلات و التهاب کنید برای تخلیه مدفوع بین ۲۰ دقیقه تا یک ساعت طول میکشد.

اقدامات پس از کلونوسکوپی:

از رانندگی، کار با دستگاه ها، امضای مدارک قانونی، یا نوشیدن الکل تا روز بعد خودداری کنید. (تا زمانی که اثر داروها از بین برود).

 زمانی که پس از آزمایش به خانه میرسید، ممکن است هنوز خواب آلود باشید.

 مصرف داروها و رژیم عادی خود را پس از کلونوسکوپی ادامه دهید، مگر این که پزشک دستور دیگری برای شما تجویز کند.

 شما ممکن است بر اثر هوای داخل روده بزرگ، پس از آزمایش احساس نفخ و گرفتگی عضلات بکنید.

 استراحت کردن و تخلیه ی هر چه سریعتر هوا بسیار مهم است. قدم زدن ممکن است به تخلیه ی سریعتر هوا کمک کند.

 اگر این ناراحتی افزایش پیدا کرد یا از بین نرفت، به نزدیکترین واحد اورژانس رفته و به آنها بگویید که کلونوسکوپی داشته اید.

ممکن است پس از آزمایش در زمان اولین تخلیه ی مدفوع، متوجه مقدار در این اندکی خون بشوید. معمولا مورد جای نگرانی وجود ندارد.

در صورت بروز موارد زیر با پزشک  تماس بگیرید یا به نزدیکترین واحد اورژانس مراجعه کنید:

 تداوم خونریزی یا لخته خون

 داشتن شکم درد مزمن

 داشتن تب ۳۷/۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر

 نتایج کلونوسکوپی شما:

 پزشک یا پرستار پیش از آن که بیمارستان را ترک کنید، با شما در مورد نتایج اولیه آزمایش صحبت خواهند کرد پزشک پس از حدود دو هفته نتایج نهایی آزمایش را دریافت خواهد کرد.

چرا کلونوسکوپی را انجام می دهیم؟

 کلونوسکوپی برای کشف علل محتمل موارد زیر به پزشک کمک میکند:

• دردهای شکمی
• خون ریزی راست روده
• وجود خون در مدفوع
• اسهال مزمن
• سایر مشکلات روده ی بزرگ

 کلونوسکوپی برای افراد با سابقه سرطان روده بزرگ یا راست روده در خانواده، یک تست غربالگری نیز میباشد.

 خطرات انجام کلونوسکوپی چیست؟

 مانند هر آزمایش دیگری، ریسک بروز عوارض اندکی در کلونوسکوپی نیز وجود دارد. عوارض میتوانند شامل موارد زیر باشند واکنش به:

• آماده سازی روده
• داروهایی که برای کمک به آرام شدن شما استفاده میشوند (داروهای آرامبخش).
• مشکلات قلبی یا ریوی
• عفونت
• خون ریزی روده بزرگ
• سوراخ شدگی روده بزرگ (سوراخ در روده بزرگ)

 اگر عارضه ای رخ دهد، درمان میتواند شامل آنتی بیوتیک ها، تزریق خون، بستری شدن، تکرار کلونوسکوپی، یا عمل جراحی باشد.

 پس از مطرح کردن خطرات کلونوسکوپی با شما، پزشک از شما خواهد خواست تا رضایت نامه ای را جهت انجام عمل آزمایش امضا کنید.

آماده سازی برای کلونوسکوپی:

طوری برنامه ریزی کنید که یک بزرگسال همراه شما بیاید و شما را پس از آزمایش به خانه برساند. شما تا روز بعد، زمانی که اثر داروهای مسکن برطرف نشده است، نمیتوانید رانندگی کنید. پیش از کلونوسکوپی از شما خواسته میشود تا روده (بزرگ)  خود را پاک سازی (خالی) کنید. هر گونه ته مانده (یا مدفوع) باقی مانده در روده ممکن است دید پزشک از طریق دوربین را در طی آزمایش مسدود کند.

 جهت خالی کردن روده بزرگ، پزشک شما ممکن است از شما بخواهد رژیم خاصی را قبل از آزمایش رعایت کنید.

 پنج روز قبل خشکبار، انواع دانه ها و هسته های گیاهی، ذرت، نان جو و گرانوال نخورید.

 یک روز قبل غذای جامد نخورید، نوشیدنی ها را به مایعات شفاف محدود کنید. شما تا سه ساعت قبل میتوانید مایعات شفاف بنوشید.

ملتین مصرف کنید، پزشک ممکن است یک ملین، دارویی که فضولات جامد (مدفوع) را سریعتر در روده به حرکت در میاورد، برایتان تجویز کند.

 ممکن است پزشک، شما را راهنمایی کند که هم در شب قبل و هم در صبح آزمایش از ملین استفاده کنید.

دارو های خود را تعدیل کنید با پزشک در مورد داروها حداقل یک هفته قبل از کلونوسکوپی صحبت کنید فهرستی از داروهایی که مصرف میکنید برای پزشک بیاورید ممکن است از شما خواسته شود تا میزان داروهای خود را تعدیل کرده و یا به طور موقت مصرف آنها را متوقف کنید، اگر دیابت، فشار خون بالا، عارضه قلبی یا ریوی دارید دارو و مکمل هایی را مصرف میکنید که حاوی آهن هستند، خون را رقیق میکنند، مانند وارفارین (کومادین)، یا کلوپیدوگرل (پالویکس).

 در روز انجام کلونوسکوپی:

فهرست داروهای خود را با خود به کلونوسکوپی بیاورید، شما برای دو تا سه ساعت در بیمارستان خواهید بود لباس مخصوص بیمارستان را خواهید پوشید دمای بدن، نبض و فشار خونتان (”علایم حیاتی“ نامیده میشوند) توسط پرستار اندازه گیری و همچنین فرم پذیرش توسط آن تکمیل خواهد شد. یک سرم جهت تزریق داروها توسط پرستار به شما متصل خواهد شد قبل، در حین و پس از آزمایش از نزدیک تحت نظر خواهید بود.