بعد از عمل دیسک کمر چه کنیم؟
عمل جراحی دیسک کمر، که معمولاً برای درمان مشکلاتی چون فتق دیسک یا دیسک‌های گردنی و کمری که به اعصاب فشار وارد می‌آورند انجام می‌شود، می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی بیمار کمک کند. با این حال، بازگشت به زندگی طبیعی پس از جراحی نیازمند مراقبت‌های خاص و پیگیری‌های مداوم است. در این مقاله، به طور جامع به مراقبت‌های بعد از عمل دیسک کمر پرداخته خواهد شد تا بیماران با آگاهی کامل و تحت نظارت پزشک از این مرحله عبور کنند.
فیزیولوژی ستون فقرات و اثرات جراحی
قبل از بررسی مراقبت‌ها، لازم است به این نکته اشاره کنیم که دیسک‌های بین‌مهره‌ای نقش‌های مهمی در جذب شوک‌ها و فراهم‌آوری انعطاف‌پذیری در حرکت‌های ستون فقرات دارند. وقتی یکی از این دیسک‌ها فتق می‌کند یا دچار آسیب می‌شود، ممکن است به اعصاب فشار وارد کرده و منجر به درد شدید و مشکلات حرکتی گردد.
در عمل جراحی دیسک کمر، بخش آسیب‌دیده دیسک برداشته می‌شود و ممکن است در برخی موارد، دیسک به طور کامل یا جزئی تعویض شود. این جراحی‌ها معمولاً از طریق جراحی باز یا حداقل تهاجمی انجام می‌شوند.
مراقبت‌های فوری بعد از عمل
1. استراحت و حفظ موقعیت بدنی صحیح
- در ۴۸ ساعت اول پس از عمل، استراحت مطلق توصیه می‌شود. بیمار باید در وضعیت‌های مناسب استراحت کند تا از فشار اضافی بر روی ناحیه جراحی جلوگیری شود.
- پوزیشن خواب: بیمار باید به پشت خوابیده و از استفاده از بالش‌های بلند خودداری کند. این کار از خم شدن بیش از حد کمر جلوگیری می‌کند.
- پوزیشن نشستن: در طول روز، بیمار باید تا حد ممکن از نشستن طولانی‌مدت خودداری کند. در صورت نیاز به نشستن، باید از صندلی‌های با پشتی مناسب استفاده کرده و هر ۳۰ دقیقه از جای خود بلند شود.
- اجتناب از خم شدن و پیچش کمر: هرگونه حرکت فشاری و پیچشی می‌تواند به ناحیه جراحی آسیب وارد کند.
2. کنترل درد و التهاب
- داروهای مسکن: در این دوره، مسکن‌های قوی نظیر مورفین یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) معمولاً تجویز می‌شوند. مصرف این داروها باید دقیقاً طبق دستور پزشک انجام شود.
- کمپرس یخ: استفاده از کمپرس یخ به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در هر ۲-۳ ساعت می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
- کنترل علائم: در صورتی که درد بیمار تحت کنترل نباشد یا علائمی مانند تب، خونریزی، یا التهاب شدید ظاهر شود، بیمار باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرد.
3. توانبخشی و تحرک تدریجی
– شروع حرکات فیزیکی
پس از ۲ تا ۳ روز، بیمار باید تحت نظر پزشک، حرکت‌های فیزیکی ملایم را شروع کند. این حرکت‌ها ابتدا شامل:
- حرکات کششی ملایم: حرکات کششی ملایم عضلات کمر، شکم و پاها به بهبود انعطاف‌پذیری کمک می‌کند.
- پیاده‌روی: پیاده‌روی‌های کوتاه در فضای داخلی خانه به بهبود گردش خون و کاهش خطر لخته شدن خون کمک می‌کند.
- تمرینات عضلات شکم و کمر: این تمرینات می‌توانند قدرت و حمایت بیشتری به ستون فقرات بدهند.
-فیزیوتراپی
برنامه‌های فیزیوتراپی تحت نظارت متخصص، به تقویت عضلات پشتی و شکمی و افزایش انعطاف‌پذیری کمک می‌کند. فیزیوتراپی معمولاً از هفته چهارم به بعد شروع می‌شود و شامل:
- تمرینات تقویتی: تقویت عضلات شکم و کمر با تمرینات خاص.
- آب‌درمانی: در این نوع درمان، با استفاده از خواص آب، فشار از روی ستون فقرات برداشته می‌شود و عضلات به طور ایمن تقویت می‌شوند.
4. مراقبت از زخم جراحی و بهداشت
– نگهداری از محل جراحی
در هفته‌های اول پس از جراحی، محل برش باید کاملاً خشک و تمیز نگه داشته شود. بیمار باید:
- از شستن یا مرطوب کردن محل جراحی خودداری کند.
- هر گونه نشانه عفونت مانند قرمزی، ورم یا ترشحات از محل جراحی را به پزشک گزارش دهد.
- در صورت نیاز، پزشک ممکن است برای حذف بخیه‌ها یا بررسی جراحات اقدام کند.
– جلوگیری از عفونت
- رعایت بهداشت دست‌ها و محل جراحی بسیار مهم است.
- بیمار باید از مصرف مواد شیمیایی غیرضروری و محصولات بهداشتی حاوی الکل خودداری کند، چرا که ممکن است باعث تحریک پوست شوند.
5. تغذیه و حفظ وزن سالم
تغذیه مناسب پس از عمل دیسک کمر، از جمله تأمین پروتئین برای ترمیم بافت‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی برای تقویت استخوان‌ها ضروری است. توصیه می‌شود که بیمار:
- پروتئین کافی مصرف کند تا روند ترمیم بافت‌ها سریع‌تر انجام شود.
- از غذاهای غنی از کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها استفاده کند.
- از مواد غذایی ضدالتهابی مانند سبزیجات برگ سبز و میوه‌ها برای کمک به کاهش التهاب استفاده کند.
6. پیشگیری از عوارض و بازگشت به فعالیت‌های روزمره
-پیشگیری از عوارض:
- ترومبوز وریدی عمیق (DVT): به دلیل کاهش تحرک در دوران پس از عمل، خطر تشکیل لخته خون وجود دارد. انجام تمرینات کششی و پیاده‌روی منظم می‌تواند خطر این عوارض را کاهش دهد.
- آسیب مجدد: بیمار باید از انجام حرکات سنگین یا بلند کردن اجسام سنگین برای چند ماه خودداری کند تا از آسیب مجدد به کمر جلوگیری کند.
-بازگشت به فعالیت‌های روزمره
پس از گذشت ۶-۴ هفته از عمل، بیمار می‌تواند به تدریج به فعالیت‌های روزانه خود بازگردد. این فعالیت‌ها شامل:
- ورزش‌های سبک: مانند شنا و دوچرخه‌سواری.
- ورزش‌های قدرتی: از ۳ تا ۶ ماه پس از جراحی به تدریج و تحت نظر فیزیوتراپیست.
7. زمان‌بندی مراقبت‌ها و پیگیری‌های پزشکی
بیماران باید طبق دستور پزشک خود به طور منظم برای معاینات پیگیری مراجعه کنند. این پیگیری‌ها معمولاً شامل:
- معاینه فیزیکی و ارزیابی وضعیت ستون فقرات.
- بررسی و اصلاح برنامه‌های توانبخشی و فیزیوتراپی.
- انجام آزمایشات تکمیلی در صورت لزوم برای اطمینان از بهبودی کامل.
مراقبت‌های صحیح پس از جراحی دیسک کمر می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند و به بیمار کمک کند که هرچه زودتر به زندگی عادی خود بازگردد. استراحت، پیروی از دستورات پزشک، انجام توانبخشی مناسب و توجه به تغذیه و بهداشت، عواملی هستند که می‌توانند به بهبودی کامل بیمار کمک کنند. در صورت بروز هرگونه نگرانی یا مشکل، بیمار باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرد تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
منبع: سایت Mayo Clinic
