آیا تاکنون کلمه ” پالس اکسیمتر” به گوشتان خورده؟اگر زمینه بیماری قلبی یا ریوی داشته باشید ممکن است تجربه استفاده از این دستگاه کوچک را درخانه مطب پزشک یا در اورژانس داشته باشید. اما فارغ ازهر آشنایی قبلی ، از حدود یک سال پیش که بیماری کووید-۱۹به جهان ما پا گذاشته اسم این دستگاه از گوشه و کنار زیاد به گوش میرسد.
- پالس اکسیمتر چیست و چه چیزی را اندازه گیری می کند؟
نام این دستگاه از سه کلمه پالس( ضربان قلب)، اکسی( مخفف اکسیژن خون) و متر( یعنی اندازه گیری کننده) تشکیل شده. یعنی این دستگاه
- ضربان قلب در دقیقه
- درصد اکسیژن اشباع خون
را اندازه گیری می کند. در واقع وقتی ما نفس می کشیم ، هوا وارد ریه ها شده و از ریه ها وارد انشعابات بسیار کوچکی می شود که به جریان خون راه دارد و در این مناطق اکسیژن وارد جریان خون ما می شود. و از خون به تمام نقاط بدن می رود.
پالس اکسی متر یک دستگاه کوچک است که مثل یک گیره دو سمت انگشت شما را می گیرد و با فرستادن نور مادون قرمز درصد اکسیژنی که به گلبول های قرمز متصل شده را اندازه می گیرد و سریعا روی مانیتور کوچک آن ظاهر می شود. طبعا هر چه اکسیژن کمتری به خون برسد این عدد کمتر خواهد بود.
- آیا پالس اکسیمتر به تشخیص سریع کووید-۱۹ کمک می کند؟
ویروس عامل بیماری کووید-۱۹ از طریق ایجاد التهاب و پنومونی به ریه های فرد درگیر آسیب می زند و آسیب به ریه نیز مستقیما بر میزان جذب اکسیژن و سطح اکسیژن خون تاثیر می گذارد. این رویداد در تمامی مراحل بیماری ،از خفیف تا شدید، می تواند قابل رویت باشد. این شمول در جایی مهم می شود که فرد علائم کمبود اکسیژن مثل تنگی نفس را نشان نمی دهد اما وقتی اکسیژن خون او را اندازه می گیریم از آنچه به نظر می رسد بدحال تر است و نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد. به این افراد” کم اکسیژن های خوشحال” می گویند! (Happy Hypoxia)
به همین علت استفاده از این دستگاه احتمالا راهکار مناسبی برای اقدام به موقع درمانی در بیماران مبتلا به کرونا می باشد.
البته این به این معنا نیست که استفاده از پالس اکسی متر و یا گرفتن تب وسیله تشخیصی برای این بیماریست. تنها راه تشخیص قطعی این ویروس در بدن شما همان تست مولکولی یا PCR است.
- چه زمانی اعداد پالس اکسی متر نگران کننده می شوند؟
عدد واحد و مشخصی که سطح اکسیژن خون را به وسیله ی آن ایده آل اعلام کنیم وجود ندارد.
برای قضاوت بهتر درباره ی این عدد و شرایط شما در زمان ابتلا به کرونا بایستی مقدار اولیه اکسیژن خود را که در روزهای اول ابتلا اندازه گرفتید در یاد داشته باشید. این مقدار اولیه می تواند تحت تاثیر بیماری های زمینه ای قلبی-ریوی و یا چاقی باشد.
در بیمارانی که در خانه شرایط بیماری خود را روزانه پایش می کنند و اکسیژن خون خود را اندازه گیری می کنند نباید این عدد از حدود ۹۰-۹۲ در صد کمتر بشود. در صورتی که عدد نمایش داده شده به صور مداوم از این محدوده فاصله بگیرد بایستی پزشک خود را مطلع سازید.
- چه زمانی اعداد نشان داده شده قابل اطمینان نیستند؟
در افرادی که ناخن مصنوعی و یا لاک ناخن( مخصوصا لاک های تیره رنگ) دارند عدد نمایش داده شده ی میزان اکسیژن خون ممکن است به طور کاذب ، کمتر از میزان واقعی باشد. همچنین در افرادی که از قبل بیماری های نقص خونرسانی محیطی داشته اند بطوریکه خونرسانی به نوک انگشتان کمتر از افراد سالم باشد (نظیر بیماری رینود) ، میزان نمایش داده شده ی اکسیژن به طور کاذبی کمتر از میزان واقعی می باشد.
تهیه و تنظیم : دکتر مهسا بابایی( داروساز بیمارستانی)
