آکنه نوعی بیماری مزمن و التهابی پوستی است که باعث ایجاد لکه و جوش هایی به خصوص در صورت، شانه ها، پشت، گردن، سینه و بالای بازوها می‌شود. جوش های سر سفید، جوش های سر سیاه، کیست ها و ندول ها انواع آکنه هستند و این بیماری شایع ترین بیماری پوستی در جهان است.

 این وضعیت معمولاً با فعال شدن غدد چربی در دوران بلوغ روی می‌دهد، اما می‌تواند در هر سنی بروز کند. این شرایط خطرناک نیست اما می‌تواند زخم‌های پوستی برجای گذارد.

این غدد چربی تولید می‌کنند و در مردان و زنان، توسط هورمون های مردانه که از غدد فوق کلیوی ترشح می شوند، تحریک ‌می شوند.

درمان های موثر آکنه برای درمان جوش های موجود و جلوگیری از ایجاد جوش های جدید در دسترس هستند. علاوه بر این، درمان های زیبایی می تواند به کاهش جای زخم و تغییر رنگ پوست ناشی از آکنه کمک کند.

انواع آکنه

• جوش ها از نظر اندازه، رنگ و میزان درد متفاوت هستند. جوش ها ممکن است در قالب های زیر باشند:
• جوش های سر سفید
• جوش های سرسیاه
• پاپول ها
• پوسچول
• ندول ها
• کیست ها

آکنه چگونه ایجاد می شود؟

فولیکول های مو با فراوانی بیش از حد سلول های طبیعی پوست مسدود می شوند. این سلول‌ها با سبوم (ماده چربی) ترکیب می‌شوند. غدد تولید کننده سبوم که به غدد سباسه معروف هستند در دوران نوجوانی بزرگ می شوند و تولید سبوم افزایش می یابد. غدد چربی متعددی در صورت، گردن، قفسه سینه، قسمت بالایی پشت و بازوها وجود دارد.

افزایش تولید سبوم باعث رشد بیش از حد باکتری به نام کوتی باکتریوم (پروپیونی باکتریوم) آکنه می شود که به طور معمول روی پوست زندگی می کند.

التهاب در نتیجه رشد بیش از حد باکتری یا عوامل دیگر رخ داده که می تواند منجر به پارگی فولیکول و تشکیل جوش قرمز یا حساس شود.

علل آکنه

تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران نوجوانی باعث بزرگ شدن غدد چربی شده و تولید سبوم افزایش می یابد. در اکثر افراد مبتلا به آکنه، سطح هورمون ها طبیعی است، اما غدد چربی نسبت به هورمون ها بسیار حساس هستند.

در موارد کمتر، سطح هورمون زنان تحت تأثیر یک مشکل پزشکی زمینه ای به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) قرار می گیرد.

آکنه بین سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی برطرف می‌شود، اگرچه ممکن است در بزرگسالی باقی بماند یا برای اولین بار در بزرگسالی ایجاد شود. در نوجوانی بیشتر مردان را درگیر کرده که بعد از نوجوانی بیشتر زنان را درگیر میکند. آکنه می تواند قبل از دوره قاعدگی در زنان شعله ور شود، به خصوص در زنان بالای ۳۰ سال.

عوامل خارجی: لوازم آرایشی مبتنی بر روغن ممکن است در ایجاد آکنه نقش داشته باشد. روغن ها و مواد موجود در محصولات مو نیز می توانند ضایعات پوستی را بدتر کنند. محصولات مبتنی بر آب یا “غیر کومدوژنیک” کمتر احتمال دارد آکنه را بدتر کنند.

افراد مبتلا به آکنه اغلب از صابون ها و مواد قابض استفاده می کنند. در حالی که این درمان ها سبوم را از سطح پوست حذف می کنند، تولید سبوم را کاهش نمی دهند. شستشوی مکرر یا تهاجمی با این مواد در واقع می تواند آکنه را بدتر کند.

استرس: استرس روانی احتمالاً می تواند آکنه را بدتر کند. در چندین مطالعه روی دانش‌آموزان، به نظر می‌رسد که شدت آکنه در زمان‌های افزایش استرس بدتر می‌شود.

درمان آکنه

بهترین درمان برای آکنه وجود ندارد و گاهی اوقات ترکیبی از درمان ها توصیه می شود. از آنجایی که ضایعات آکنه حداقل هشت هفته طول می کشد تا بالغ شوند، قبل از تصمیم گیری در مورد مؤثر بودن درمان باید حداقل دو تا سه ماه از یک درمان استفاده کنید.

بهداشت پوست: صورت خود را بیش از دو بار در روز با استفاده از یک پاک کننده ملایم پوست صورت غیرصابونی مانند (Cetaphil) ،  (Oil of Olay bar) یا کف شوینده صورت، و آب گرم (نه داغ) بشویید. برخی از ارائه دهندگان توصیه می کنند برای شستشو صورت با دستمال اجتناب کنید و در عوض از دست ها برای شستن صورت استفاده کنید. شستشو یا شستشوی خشن صورت می تواند آکنه را بدتر کند و به سطح پوست آسیب برساند.

جوش ها را فشار ندهید زیرا ممکن است آکنه را بدتر کرده و باعث تورم و زخم پوست شود. همچنین می تواند باعث عفونی شدن ضایعات شود.

مرطوب کننده ها: استفاده از مرطوب کننده خشکی و لایه برداری پوست را که از عوارض جانبی رایج برخی از درمان های آکنه است، به حداقل می رساند. مرطوب کننده هایی که برچسب “غیر کومدوژنیک” دارند کمتر احتمال دارد منافذ پوست را مسدود کنند.

محافظت در برابر آفتاب: برخی از درمان های آکنه حساسیت پوست را به نور خورشید افزایش می دهند (به عنوان مثال، رتینوئیدها، داکسی سایکلین). برای به حداقل رساندن آسیب پوست در اثر نور خورشید، از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید خودداری کنید و قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر که طیف وسیعی دارد هم نور UVA و هم UVB را مسدود می کند.

آیا می توانم آکنه خود را درمان کنم؟

اگر آکنه خفیف دارید، می توانید در ابتدا سعی کنید خود را با محصولات بدون نسخه درمان کنید. درمان‌های آکنه بدون نسخه ممکن است شامل اسید سالیسیلیک، بنزوئیل پراکسید، گوگرد، آلفا هیدروکسی اسیدها، آداپالن باشد که همگی در مقادیر قوی بدون نسخه موجود هستند. ترکیبی از این درمان ها ممکن است موثرتر از استفاده از یک محصول به تنهایی باشد. در موارد نادر، افراد واکنش آلرژیک شدید به محصولات آکنه دارند، بنابراین برای سه روز اول، آنها را فقط در یک منطقه کوچک امتحان کنید.

اگر بعد از سه ماه استفاده از محصولات بدون نسخه بهبود نیافتید یا آکنه متوسط ​​یا شدید دارید، برای مشاوره در مورد مؤثرترین درمان ها با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.

آکنه غیر التهابی: آکنه غیر التهابی باعث ایجاد جوش های سرسفید یا سرسیاه بدون قرمزی یا تورم پوست می شود.

رتینوئیدها: داروهای موضعی رتینوئید اغلب برای آکنه غیر التهابی توصیه می شود. نمونه هایی از این داروها عبارتند از ترتینوئین (رتین-آ، آویتا، آترالین) و تازاروتن (تازوراک) که نیاز به نسخه دارند و آداپالن (دیفرین) که هم با نسخه و هم بدون نسخه در دسترس است.

رتینوئیدها معمولاً یک بار در روز استفاده می‌شوند، اگرچه افرادی که دچار تحریک پوستی می‌شوند می‌توانند آن را به یک روز در میان یا کمتر کاهش دهند، سپس با گذشت زمان به میزان قابل تحمل افزایش دهند. اکثر مردم با گذشت زمان نسبت به رتینوئیدها تحمل بیشتری می کنند.

بیشتر رتینوئیدها به صورت ژل یا کرم موجود هستند. افرادی که پوست چرب دارند ممکن است ژل ها را ترجیح دهند زیرا خاصیت خشک کنندگی دارند، در حالی که افرادی که پوست خشک دارند ممکن است کرم را ترجیح دهند.

رتینوئیدها می توانند باعث تحریک پوست شوند. در حین استفاده از رتینوئیدهای موضعی، باید قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب از ضد آفتاب با SPF 30 یا بیشتر استفاده کنید.

سایر محصولات آکنه: افرادی که نمی توانند رتینوئیدها را تحمل کنند ممکن است داروهای موضعی دیگری مانند اسید سالیسیلیک، اسید گلیکولیک یا آزلائیک اسید (آزلکس، فیناسه) را امتحان کنند. همه این درمان‌ها می‌توانند در کاهش آکنه غیرالتهابی مفید باشند و آزلائیک اسید ممکن است تیرگی پوست مرتبط با آکنه را کاهش دهد.

آکنه التهابی خفیف تا متوسط: آکنه خفیف تا متوسط ​​همراه با مقداری التهاب معمولاً با رتینوئیدهای موضعی، آنتی بیوتیک های موضعی یا بنزوئیل پراکسید درمان می شود.

ترکیبی از داروها، معمولاً بنزوئیل پراکسید با یک آنتی بیوتیک موضعی و یا رتینوئید (به عنوان مثال، ترتینوئین)، موثرتر از درمان با یک عامل به تنهایی است.

بنزوئیل پراکسید: بنزوئیل پراکسید معمولاً دو بار در روز استفاده می شود. ممکن است با یک رتینوئید موضعی ترکیب شود، در این صورت بنزوئیل پراکسید در صبح و رتینوئید در شب استفاده می شود. بنزوئیل پراکسید می تواند پوست را تحریک کند، گاهی اوقات باعث قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست می شود.

آنتی بیوتیک های موضعی: آنتی بیوتیک های موضعی (کرم ها یا مایعات) رشد باکتری های آکنه را کنترل کرده و التهاب را کاهش می دهند. آنتی بیوتیک های موضعی شامل اریترومایسین، کلیندامایسین، سولفاستامید، مینوسیکلین و داپسون هستند.

آکنه التهابی متوسط ​​تا شدید: برای افراد مبتلا به آکنه التهابی متوسط ​​تا شدید، آنتی بیوتیک های خوراکی یا یک رتینوئید خوراکی به نام ایزوترتینوئین (Amnesteem، Claravis، Sotret، Absorica) ممکن است توصیه شود. داروهای موضعی ممکن است همراه با آنتی بیوتیک های خوراکی استفاده شود.

زنان اغلب از درمان هورمونی با قرص های ضد بارداری سود می برند.

آنتی بیوتیک های خوراکی: آنتی بیوتیک های خوراکی رشد باکتری های مولد آکنه را کاهش می دهند. با این حال، آنتی بیوتیک های خوراکی می توانند عوارض جانبی آزاردهنده ای داشته باشند، از جمله عفونت قارچی واژن در زنان و ناراحتی معده. نمونه هایی از آنتی بیوتیک های خوراکی مورد استفاده برای آکنه عبارتند از داکسی سایکلین، مینوسیکلین و ساریسایکلین. آنها را نمی توان در دوران بارداری یا در کودکان کمتر از نه سال استفاده کرد.

ایزوترتینوئین خوراکی: ایزوترتینوئین خوراکی (Amnesteem، Claravis، Sotret، Absorica) یک داروی رتینوئیدی قوی است که در درمان آکنه شدید بسیار موثر است. در اکثر بیماران آکنه را درمان یا به طور قابل توجهی بهبود می بخشد. ایزوترتینوئین خوراکی در درمان مخرب ترین انواع آکنه موثر است.

ایزوترتینوئین خوراکی معمولاً به صورت قرص یک یا دو بار در روز همراه با غذا به مدت چند ماه مصرف می شود و سپس قطع می شود. در برخی موارد، آکنه می‌تواند در ابتدا قبل از بهبود بدتر شود. برای کاهش خطر این شعله ور شدن اولیه آکنه، ایزوترتینوئین گاهی اوقات با دوز کمتر در ماه اول درمان تجویز می شود.

عوارض جانبی و خطرات

با وجود اثرات مثبت، ایزوترتینوئین خوراکی می تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد و باید با احتیاط مصرف شود. مصرف ایزوترتینوئین در دوران بارداری می تواند باعث سقط جنین و ناهنجاری های تهدید کننده زندگی در نوزاد شود.

در طول درمان با ایزوترتینوئین ممکن است انواعی از عوارض جانبی مرتبط با بارداری رخ دهد:

خشکی یا لایه برداری پوست، درد و ترک خوردن لب ها، خارش، درد عضلانی، خونریزی بینی، مشکل در استفاده از لنزهای تماسی و حساسیت به نور خورشید ممکن است در طول درمان رخ دهد.

نگرانی در مورد ارتباط بین ایزوترتینوئین و افسردگی و رفتار خودکشی وجود دارد. در حالی که شواهد کافی برای نتیجه گیری اینکه این دارو باعث افسردگی یا رفتار خودکشی می شود وجود ندارد، بیمارانی که ایزوترتینوئین مصرف می کنند باید هر گونه غم، افسردگی یا اضطراب را به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود گزارش دهند.

ایزوترتینوئین می تواند باعث افزایش سطح تری گلیسیرید (مواد چرب مرتبط با کلسترول)، آسیب کبدی، پانکراتیت و تغییر در شمارش خون شود.

هورمون درمانی: هورمون استروژن می تواند به جبران اثر آندروژن ها (هورمون های مسئول ایجاد آکنه) کمک کند. گاهی اوقات درمان استروژن به شکل قرص ضد بارداری برای زنان مبتلا به آکنه متوسط ​​یا شدید توصیه می شود.

همه داروهای ضد بارداری خوراکی نباید برای درمان آکنه استفاده شوند. برخی در واقع می توانند آکنه را بدتر کنند. انواع خاصی از دستگاه های داخل رحمی (IUD) و برخی از اشکال تزریقی پیشگیری از بارداری نیز ممکن است آکنه را بدتر کنند. بهترین گزینه ها را با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در میان بگذارید.

اسپیرونولاکتون یکی دیگر از داروهایی است که می تواند برای درمان آکنه در زنان استفاده شود. اسپیرونولاکتون اثرات آندروژن ها را کاهش می دهد.

مزایای قرص های ضد بارداری و سایر داروهای هورمونی ممکن است سه تا شش ماه پس از شروع درمان قابل توجه نباشد. درمان با داروهای هورمونی در دوران بارداری توصیه نمی شود.

چگونه می‌توان از بروز آکنه پیشگیری کرد؟

مانند بیشتر رخدادهای زندگی، آکنه نیز همیشه کاملاً تحت کنترل فرد نیست. با این وجود، چندین نکته کلیدی وجود دارد که برای کمک به پیشگیری  از بروز آکنه توصیه می‌شود:

هرگز با آرایش به رختخواب نروید.

برچسب ها را چک کنید: هنگام خرید محصولات آرایشی و مراقبت از پوست، همیشه به دنبال عبارت (غیر کومدون زا ”) ، “oil-free (بدون روغن)” یا “won’t clog pores (منافذ پوستی را مسدود نمی کند)” باشید.

از مصرف روغن های صورت و محصولات موهای حاوی روغن خودداری کنید.

برخی از لکه های آکنه واقعاً آکنه نیستند، اما تغییرات رنگی پس از التهاب ناشی از ضایعات آکنه قبلی یا کندن آکنه یا جوش هستند. برای جلوگیری از تیره شدن این لکه ها، هر روز از ضد آفتاب با SPF 30، آبرسان یا روشن کننده استفاده کنید.

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد تغییرات خاص رژیم غذایی می‌تواند به کاهش ریسک آکنه کمک کند. به عنوان مثال، بررسی داده‌های ۱۴ مطالعه مشاهده ای که شامل حدود ۸۰،۰۰۰ کودک، نوجوان و جوان بود، ارتباطی بین محصولات لبنی و افزایش خطر آکنه را نشان داد.

برخی مطالعات، ارتباط میان غذاهای با شاخص قند بالا (غذاهایی که باعث می‌شوند با سرعت بیشتری سطح قند خون افزایش یابد) و آکنه را نشان دادند.

با این اوصاف بهتر است در مورد اطلاعات نادرست درباره تغذیه و پوست محتاط باشید. ما به دنبال اطلاعات علمی و مبتنی بر داده هستیم؛ شواهد مربوط به ارتباط میان رژیم غذایی و آکنه در حال شکوفایی هستند. احتمالاً در آینده، اثر رژیم غذایی بر آکنه بهتر درک شود.