سندروم تونل کارپال (Carpal tunnel syndrome یا به اختصار CTS) گیر افتادگی و فشرده شدن عصب در داخل تونل کارپ می باشد. این سندروم همچنین به سندروم تایپیست ها معروف است. این عصب حس انگشت شست، انگشت اشاره، وسط و بخشی از انگشت حلقه را فراهم می کند. همچنین حرکت عضلاتی که به انگشت شست می روند را نیز امکان پذیر می کند. سندروم تونل کارپال می تواند در هر دو دست اتفاق بیوفتد.

 ورم یا التهاب در محل مچ دست باعث فشردگی این عصب می شود و تونل کارپال را ایجاد می کند. این فشردگی می تواند منجر به حس گز گز، ضعف و بی حسی در سمت انگشت شست بشود.

این سندروم، سندرومی نسبتا شایع است و خانم ها را ۲ برابر بیشتر از آقایان درگیر می کند. بیشتر افراد درگیر میانگین سنی ۵۴ سال را دارند.

تونل کارپ یک ساختار محکم استخوانی فیبری است که از استخوان های مچ و لیگامان (رباط) عرضی ساخته شده است. این ساختار همانطور که از اسمش پیداست مانند تونلی می ماند که اجزایی از درون آن عبور می کنند و از ساعد وارد دست می شوند.

عوامل خطر

تعدادی از عوامل با سندرم تونل کارپ مرتبط است. اگرچه ممکن است مستقیماً باعث سندرم تونل کارپال نشوند، اما ممکن است خطر تحریک یا آسیب به عصب میانی را افزایش دهند. این شامل:

شکستگی یا دررفتگی مچ دست، یا آرتریت که استخوان‌های کوچک مچ دست را تغییر شکل می‌دهد، می‌تواند فضای داخل تونل کارپال را تغییر دهد و بر عصب میانی فشار وارد کند.

در زنان شایع تر بوده، ممکن به این دلیل باشد که ناحیه تونل کارپال در زنان نسبتاً کوچکتر از مردان است.

برخی از بیماری های مزمن، مانند دیابت، خطر آسیب عصبی، از جمله آسیب به عصب میانی را افزایش می دهند.

شرایط التهابی آرتریت روماتوئید و سایر بیماری هایی که دارای یک جزء التهابی هستند می توانند پوشش اطراف تاندون های مچ دست شما را تحت تاثیر قرار دهند و به عصب میانی شما فشار وارد کنند.

داروها، برخی از مطالعات ارتباط بین سندرم تونل کارپ و استفاده از آناستروزول (آریمیدکس)، دارویی که برای درمان سرطان سینه استفاده می شود، نشان داده است.

چاقی یک عامل خطر برای سندرم تونل کارپال است.

برخی از شرایط، مانند یائسگی، اختلالات تیروئید، نارسایی کلیه و لنف ادم، ممکن است شانس ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش دهند.

کار با ابزارهای ارتعاشی یا روی خط مونتاژی که به خمش طولانی یا مکرر مچ نیاز دارد، ممکن است فشار مضری بر عصب میانی ایجاد کند یا آسیب عصبی موجود را بدتر کند، به‌ویژه اگر کار در محیط سرد انجام شود.

چندین مطالعه بررسی کرده اند که آیا ارتباطی بین استفاده از کامپیوتر و سندرم تونل کارپال وجود دارد یا خیر. برخی از شواهد نشان می دهد که استفاده از ماوس، و نه استفاده از صفحه کلید، ممکن است مشکل باشد.

علائم

دست شما ممکن است در طول روز مکررا به خواب برود و اشیاء از دست شما بیوفتد. درد، بی حسی و گزگز در قسمت هایی که توسط این عصب تغذیه می شوند. یعنی، در انگشت های شست، اشاره، وسط و انگشت حلقه در سمت کف دست، احساس می شود. این علائم می تواند در همه ی این انگشتان باشد یا فقط در یک یا چندتای آنها باشد.

درد و بی حسی هنگام شب هم از علائم شایع آن است. درد های شبانه عموما به خاطر خم بودن یا باز بودن طولانی مدت مچ دست در زیر سر یا بالشت فرد اتفاق می افتد.

کار های معمول روزانه مثل رانندگی، نگه داشتن فنجان و تایپ کردن هم ممکن است درد را بدتر کند.

درد و بی حسی گاهی اوقات با ماساژ دادن دست و یا تکان دادن آن، بهتر می شود.

تشخیص CTS

تشخیص CTS می‌تواند صرفا بر اساس شرح حال و علائم بالینی گذاشته شود و با EMG-NCV تایید شود.

راه های پیشگیری از سندروم تونل کارپال

ملایم تر کار کنید، در طول روز حواستان به دست هایتان باشد و سعی کنید تا جایی که امکان دارد حرکات را با کمترین نیرو و ملایم تر انجام دهید.

بین کار به خودتان استراحت بدهید هر یک ساعت، ده دقیقه تا یک ربع به خودتان استراحت بدهید و دستتان را خم و راست کنید و حتی کشش بدهید.

دستتان را مشت کنید، و بعد انگشتانتان را روی دستتان بلغزانید تا جایی که مشتتان کاملا باز شود و یا

دستتان را مشت کنید، و بعد مشتتان را باز کنید طوری که انگشتانتان در حالت کشیده قرار بگیرند و از هم فاصله بگیرند.

درمان سندروم تونل کارپال

درمان های موجود برای این سندروم به دو دسته ی غیر تهاجمی و تهاجمی تقسیم می شود. برای تمامی بیماران به جز در مواردی که سندرم تونل کارپ در اثر ضربه ایجاد شده باشد، ابتدا درمان غیر تهاجمی انجام می شود.

درمان های غیر تهاجمی شامل:

• فیزیوتراپی
• اسپیلنت

اسپلینت با صاف نگه داشتن مچ دست کمک می کند مفصل کمتر حرکت کند. در نتیجه به مرور فشار از روی دست کاسته شده و بهبودی مشاهده می شود.

درمان های تهاجمی برای سندروم تونل کارپال شامل:

تزریق کورتیزون

تزریق کورتیزون هم می تواند بهبودی موقت ایجاد کند اما اثر آن معمولا بعد از ۲ تا ۴ ماه از بین می رود.

جراحی

دو روش برای درمان جراحی این سندرم وجود دارد.

جراحی اندوسکوپیک: این روش با برش جراحی کوچک انجام می شود.

جراحی باز: غالبا این روش ترجیح داده می شود. در روش دوم احتمال بروز عوارض کمتر است و به همین دلیل ارجحیت بیشتری دارد.

قبل از جراحی، فیزیوتراپی یکی از  موثرترین درمان هایی است که برای این سندروم وجود دارد و در شرایطی که علائم حرکتی حضور ندارند و عضلات شست سالم اند، می تواند بهترین گزینه باشد. هر چه سریع تر مداخله شود، درمان موفق تر خواهد بود.

تمرینات تقویتی هم برای عضلات حرکت دهنده ی آرنج و مچ در دامنه ی بدون درد و علامت یاد داده می شود. فقط در کسانی که برای مدت طولانی به این سندرم مبتلا هستند و با درمان های غیر تهاجمی نتیجه نگرفته اند، جراحی نیاز می شود.

بعد از جراحی، فیزیوتراپی برای رسیدن به بهبودی کامل نیاز است. توانبخشی بعد از جراحی شامل نکاتی در ارتباط با نگه داری صحیح از زخم و در صورت نیاز ماساژ بافت اسکار را هم شامل می شود.

تمرینات لغزاندن تاندون ها ضروری است که هم به افزایش دامنه ی حرکتی کمک می کند و هم با حرکت دادن تاندون ها در کنار یکدیگر، از چسبیدن آنها به همدیگر جلوگیری می کند.

بنابراین، به مرور درد کم می شود و حرکات دست برمی گردد. حساسیت زخم جراحی کم می شود و باعث می شود محل جراحی نرم تر شود. بعد به تدریج روی قدرت عضلات دست کار می شود. تا کم کم فرد بتواند کار های خودش را با دستش انجام دهد.