بواسیر که با نام علمی هموروئید هم شناخته می شود و در انگلیسی با اصطلاح Hemorrhoids آورده می شود در اثر التهاب و کشیدگی مویرگها و رگ های خونی اطراف ناحیه ی مقعد (رکتوم)  به وجود می آید. در اطراف مقعد تعداد بسیار زیادی مویرگ و رگ های خونی با فشار خون بالا وجود دارد که در هنگام دفع مدفوع برای دفع راحت تر می توانند تا حد زیادی منعطف شوند.

اگر این مویرگ ها و رگ ها در اثر فشار شدید و تحت کشش بیش از اندازه قرار بگیرند دچار آسیب می شوند. کشیدگی ، التهاب و پارگی از عمده آسیب هایی است که در چنین شرایطی به وجود می آیند.

یکی از عمده علت های ایجاد چنین فشار زیادی ابتلا به یبوست است. یبوست باعث می شود که مدفوع شما بیش از اندازه سفت و سخت شود و به هنگام دفع با فشار زیادی از بدن خارج گردد.

بواسیر در مردان و زنان شایع بوده، اگرچه معمولاً مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد نمی کند، اما می تواند آزاردهنده و ناراحت کننده باشد. خوشبختانه، درمان های هموروئید در دسترس است و معمولاً می تواند علائم آزاردهنده را به حداقل برساند.

انواع بواسیر یا هموروئید

با توجه به این که رگ های کدام ناحیه از مقعد تحت فشار قرار گرفته اند و دچار آسیب شده اند به دو نوع کلی زیر تقسیم بندی می شود:

بواسیر یا هموروئید داخلی

در کانال داخلی مقعد و در قسمت انتهایی رکتوم (راست روده ) بیشتر رخ می دهد. به علت آنکه در قسمتهای داخلی مقعد تعداد گیرنده های درد بالا نیست شخص به هنگام بروز با درد زیادی روبرو نمی شود ولی ممکن است به همراه دفع مدفوع خود خونریزی مشاهده کند. رنگ خونی که در این شرایط به همراه مدفوع دفع می شود روشن است.

بواسیر داخلی میتواند گاها با خونریزی داخلی همراه باشد و از آنجایی که بدون درد است بسیاری از افراد تا مدت ها به بیماری خود پی نمی برد در نتیجه شخص پس از مدتی به یکباره با عوارضی مانند کم خونی شدید و فقر آهن مواجه می شود.

بواسیر یا هموروئید خارجی

بواسیر خارجی در رگ های ناحیه ی خارجی مقعد رخ می دهد و بافتهای خارجی آن را دچار تخریب می کند. در هموروئید خارجی به علت التهاب و پارگی رگ های اطراف مقعد بیرون زدگی هایی در اطراف سوراخ مقعد قابل مشاهده است که به آن ترومبوزه شدن می گویند.

به علت تعداد زیاد گیرنده های کانال مقعد این نوع از هموروئید با درد بسیار زیادی همراه است و با هر بار دفع مدفوع خونریزی رخ می دهد.

هموروئید بر حسب شدت التهاب ها و از هم گسیختگی رگ ها و بافت های اطراف مقعد هم می تواند دسته بندی شود. این تقسیم بندی به شرح زیر است:

هموروئید درجه ۱: نوع خفیفی که هیچ گونه بیرون زدگی در اطراف مقعد مشاهده نمی شود و فقط با کمی خونریزی ممکن است همراه باشد.

هموروئید درجه ۲: بیرون زدگی هایی در حین دفع مدفوع در اطراف مقعد به وجود می آید ولی خود به خود به درون مقعد باز می گردند.

هموروئید درجه ۳: بیرون زدگی های اطراف مقعد به وسیله ی دست به درون مقعد بازگردانده می شود.

هموروئید درجه ۴: پیشرفته ترین نوع بوده که بیرون زدگی های شدیدی در اطراف ناحیه ی مقعد مشاهده می شود که با دست هم به داخل باز نمی گردند و به عمل جراحی نیاز دارد. به این حالت ترومبوزه شدن یا بواسیر خونی می گویند.

علائم و نشانه های هموروئید

• سوزش و خارش
• خونریزی به دنبال دفع مدفوع
• درد
• احساس دفع ناکامل مدفوع
• خروج ترشحات لزج و چسبنده
• بیرون زدگی های گوشتی

علت به وجود آمدن بواسیر یا هموروئید چیست؟

اگر مویرگ ها و رگ های اطراف دیواره ی داخلی و خارجی مقعد تحت فشار و کشش بیش از اندازه قرار بگیرند در اثر تجمع خون و تورم، رگ ها دچار کشیدگی و التهاب می شوند. در برخی موارد که فشار شدید تر باشد ممکن است پارگی و از هم گسیختگی در دیواره ی رگها به وجود می آید که باعث ایجاد درد و خونریزی های شدیدی می شود.

علت و دلایل ایجاد بواسیر

• یبوست
• رژیم غذایی کم فیبر
• کم تحرکی
• کم آبی بدن
• رابطه ی جنسی مقعدی
• بارداری و زایمان طبیعی سخت
• حمل و جابجایی اشیای سنگین
• چاقی و اضافه وزن
• زور زدن و نشستن طولانی مدت در توالت
• اسهال و یبوست های مکرر و مزمن
• سرطان روده ی بزرگ
• کهولت سن

درمان بواسیر یا هموروئید

درمان اولیه هموروئید – اقداماتی وجود دارد که می توانید در خانه برای تسکین علائم هموروئید انجام دهید. یکی از مهم ترین اقدامات در درمان هموروئید اجتناب از یبوست است. مدفوع سفت می تواند منجر به خونریزی مقعدی و یا پارگی در مقعد شود که به آن شقاق مقعدی می گویند. علاوه بر این، فشار دادن و زور زدن برای حرکت روده ها می تواند هموروئید موجود را بدتر کرده و خطر ابتلا به هموروئید جدید را افزایش دهد.

مکمل های فیبر – افزایش فیبر در رژیم غذایی یکی از بهترین راه ها برای نرم کردن مدفوع است. فیبر در میوه ها و سبزیجات یافت می شود. مقدار توصیه شده فیبر غذایی ۲۰ تا ۳۵ گرم در روز میباشد.

ملین ها – اگر افزایش فیبر یبوست شما را برطرف نمی کند، یا اگر عوارض جانبی فیبر غیرقابل تحمل است، می توانید یک ملین را امتحان کنید.

بسیاری از مردم نگران مصرف منظم ملین ها هستند، زیرا می ترسند در صورت قطع مصرف ملین نتوانند مدفوع کنند. ملین ها “اعتیادآور” نیستند و استفاده از ملین ها خطر یبوست را در آینده افزایش نمی دهد. در عوض، استفاده از ملین ممکن است در واقع از مشکلات طولانی مدت یبوست جلوگیری کند.

حمام نشستن گرم – در طول یک حمام نشستن، ناحیه رکتوم را دو تا سه بار در روز به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آب گرم خیس کنید. حمام سیتز (حمام نشیمن) در اکثر داروخانه ها موجود است. همچنین می توان از وان حمام استفاده کرد و در ۲ تا ۳ اینچ آب گرم نشست. از اضافه کردن صابون، یا سایر مواد افزودنی در آب خودداری کنید. حمام سیتز با بهبود جریان خون و شل کردن عضله اطراف مقعد که اسفنکتر داخلی مقعد نامیده می شود، عمل می کند.

درمان‌های موضعی – کرم‌ها و شیاف‌های مختلفی برای درمان هموروئید در دسترس هستند و بسیاری از آنها بدون نسخه در دسترس میباشند. کرم های تسکین دهنده درد و شیاف های رکتال هیدروکورتیزون ممکن است حداقل به طور موقت به تسکین درد، التهاب و خارش کمک کنند.

از کرم ها و شیاف های هموروئید به خصوص هیدروکورتیزون استفاده نکنید.