لیزیک (LASIK) که مخفف لیزر کراتومیلوزیس درجا (laser in-situ keratomileusis) است یکی از انواع عمل های جراحی چشم است که برای اصلاح مشکلات بینایی شایع مانند رفع عیوب انکساری چشم در بیمار نزدیک بین (myopia)، دوربین (hyperopia) و یا آستیگماتیسم انجام می گیرد.

در این روش جراحی، متخصص چشم پزشک جهت اصلاحات لازم بر روی قرنیه از “لیزر اگزایمر” استفاده می کند. در اکثر موارد و روی بیشتر مریض ها، فرد بهبود می یابد و دیگر نیازی به استفاده از عینک و یا لنز نخواهد داشت.

چه چیزی باعث عیب انکساری می شود؟

قرنیه بد شکل باعث عیوب انکساری می شود. قرنیه بالاترین و خارجی ترین لایه چشم است و عدسی بافتی انعطاف پذیر در پشت عنبیه شماست (غشای دایره ای پشت قرنیه که علاوه بر موارد دیگر، رنگ چشم شما را تشکیل می دهد). عدسی چشم و قرنیه نور را روی شبکیه منعکس می کند (خم می کند) شبکیه اطلاعات را به مغز می فرستد و این اطلاعات به تصاویر تبدیل می شوند.

مزایای جراحی لیزیک چیست؟

• جراحی لیزیک دارای مزایایی است که افراد را به انجام آن ترغیب می‌کند.
•  با کمک بی‌حسی موضعی که با قطره انجام می‌شود، بیمار درد بسیار کمی را تجربه خواهد کرد.
• بعد از جراحی لیزیک، نیازی به بخیه یا باندپیچی نیست.
• یک روز بعد از جراحی، بیمار دید خود را به دست می‌آورد.
• بعد از عمل لیزیک، بیمار دیگر نیازی به عینک و لنز ندارد.
• بیش از ۹۶ درصد از افرادی که این جراحی را انجام داده‌اند، از نتیجه عمل راضی هستند.
• درصورتی‌که بعد از گذشت چند سال، دید چشم تغییر کند، پزشک می‌تواند آن را اصلاح کند.
• بعد از جراحی نیازی به مصرف طولانی‌مدت دارو برای بهبودی نیست.

خطرات یا عوارض احتمالی جراحی لیزیک چشم چیست؟

تمام جراحی ها با خطراتی همراه هستند. این احتمال وجود دارد که بعد از عمل لیزیک چشم عوارض جانبی را تجربه کنید، اما معمولاً این عوارض فقط یک ماه طول می کشد. برای برخی افراد ممکن است مدت زمان کوتاه تری باشد و برای برخی دیگر ممکن است طولانی تر باشد. عوارض جانبی احتمالی عبارتند از:

• خشکی چشم.
• بینایی که در طول روز تغییر می کند.
• دیدی که تار یا مه آلود است.
• هاله یا ستاره در اطراف نورها.
• لکه های ریز قرمز یا صورتی خون روی سفیدی چشم.
• ناراحتی یا درد چشم.
• تابش خیره کننده،
• حساسیت به نور.
• داشتن دید بدتر از قبل عمل (این نادر است).
• نابینایی (این موضوع بسیار نادر است).

گاهی اوقات این عوارض دائمی می شوند. در هنگام تصمیم برای جراحی این را در نظر داشته باشید.

تکنیک جراحی لیزیک

لیزیک ترکیبی از یک جراحی میکروسکوپی و لیزر است. قبل از شروع جراحی، قطره بی حسی در چشم ریخته می شود.

در عمل لیزیک دو عمل با هم ترکیب می‌شوند تا عیب انکساری اصلاح شود. نخست با استفاده از یک وسیله اتوماتیک بنام میکروکراتوم لایه نازکی از قرنیه برداشته می‌شود. وجود این لایه نازک اجازه بهبود سریع دید و کاهش ناراحتی‌های پس از عمل را می‌دهد. امروزه از انواعی از لیزر جهت برداشتن این لایه هم استفاده می‌شود.

سپس با استفاده از لیزر اکسایمر که با کنترل کامپیوتر صورت می‌گیرد قرنیه تراش داده می‌شود و به این ترتیب عیب انکساری اصلاح می‌گردد. لیزر اکسایمر از جنس نور ماورای بنفش است و همان لیزری است که در عمل پی.آر.کی (لیزر) مورد استفاده قرار می‌گیرد. لایه نازک محافظ پس از تراش قرنیه به جای اولیه خود باز گردانده شده، بدون اینکه نیاز به بخیه باشد پس از چند دقیقه در محل خود چسبیده و محکم می‌شود، بنابراین به پانسمان هم نیازی نیست.

مدت زمان عمل لیزیک

کل زمان این عمل برای هر چشم کمتر از ۱۰ دقیقه است و بیمار ضمن عمل احساس درد نمی‌کند. بهبود دید سریع بوده و با درد کم یا بدون درد همراه خواهد بود. قطره‌های چشمی پس از عمل فقط برای یک هفته استفاده می‌شود. لیزیک یک روش مؤثر برای اصلاح نزدیک بینی‌های متوسط و شدید است. از نظر کارایی می‌توان لیزیک را موفق‌ترین روش اصلاح عیب انکساری دانست. همچنین آستیگماتیسم‌های همراه با نزدیک‌بینی نیز با این روش اصلاح می‌شود. این عمل برای درمان دوربینی و آستیگماتیسم همراه با آن کاربرد دارد. میزان موفقیت در این نوع عیب انکساری کمتر است.

مراقبت های قبل از جراحی لیزیک چشم

مواردی هستند که پزشک معالج از بیمار می خواهد که چند روز قبل از جراحی آنها را رعایت نماید، در این قسمت آن موارد را برای شما بازگو می کنیم.

استحمام یک روز قبل از عمل جراحی و لبه پلک های خود را با شامپو بچه رقیق شده به خوبی شستشو دهید. روز عمل از استفاده عطر و مواد معطر خودداری نمایید. چنانچه از لنزهای تماسی استفاده می کنید، حداقل دو هفته قبل از ارزیابی و جراحی نباید از آن استفاده نمایید زیرا لنزهای تماسی حالت قرنیه چشم را تغییر می دهد. در روز عمل لیزیک چشم غذای سبک میل کنید، همچنین تمام داروهای تجویز شده را همراه با خود ببرید. از آرایش چشم و مدل مویی که قرار دهی ثابت سر را زیر لیزر دشوار کند، خودداری کنید

دوره نقاهت عمل لیزیک چشم

عمل چشم لیزیک، به نسبت از دوره نقاهت بسیار کوتاه‌تری نسبت به عمل‌های جراحی دیگر برخوردار است. به این صورت که بعد از عمل فرد بیمار، نیاز نیست مدت‌زمان زیادی را استراحت کند و تنها با رعایت برخی از نکات می‌تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد. برخی از افراد که دچار برق‌زدگی و هاله نور و اشکال در بینایی نور شب می‌شوند معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد که به حالت پایدار برسند. برخی از افراد هم مجبور می‌شوند برای بهبود کامل دید، جراحی مجددی انجام دهند که به آن جراحی ترفیعی گفته می‌شود که تعداد این افراد زیاد نیست.

مراقبت های بعد از عمل جراحی لیزیک

همانند دیگر جراحی ها این عمل نیز نیازمند مراقبت هایی بعد از آن است. اقداماتی که معمولاً پزشک از بیمار می خواهد که پس از جراحی لیزیک انجام دهد را با هم بررسی می کنیم.

• بعد از عمل از داروهایی که پزشک برایتان تجویز می کند، طبق دستور و سر موقع استفاده نمایید.
• تا دو هفته از لوازم آرایشی در اطراف چشم استفاده نکنید.
• هنگام خواب مطمئن باشید که چشم تحت فشار قرار نگیرد و با بالش تماس نداشته باشد.
• تا ۳ روز استحمام نکنید.
• به دلیل حساسیت چشم به نور، از عینک آفتابی حتی در منزل و هنگام تماشای تلویزیون استفاده نمایید.
• پس از جراحی لیزیک درد کمی خواهید داشت، ولیکن ممکن است در برخی بیماران سوزش، آبریزش و یا درد شدیدی مشاهده شود، ولیکن باید تحمل کرد تا بهبود شود.
• تا هفته اول بعد از جراحی معمولاً شماره چشم متغیر است و شماره ثابتی ندارد.
• فعالیت های روزانه، جسمی و ورزشی از روز اول بعد از عمل قابل انجام می شود.
• یک روز بعد از جراحی با حفظ آرامش و احتیاط می توانید رانندگی کنید.
• به هیچ عنوان اجسام سنگین تر از ۲ کیلو را نباید بلند کنید.

نتایج لیزیک چیست و چه انتظاری از آن می توان داشت ؟

جراحی لیزیک به طور عمده در اصلاح نزدیک بینی متوسط و بالا انجام می شود . اگرچه بسیاری از جراحان ترجیح می دهند که در مواردی که شماره چشم کمتر از ۴ دیوپتر است از این روش استفاده نکنند ولی در مطالعه منتشر شده توسط Waring قابلیت پیش بینی این عمل در نزدیک بینی پایین تا ۹۳ % گزارش شده است.

در مطالعه دیگر Rviz دید ۴۰/۲۰ و بهتر را در ۹۲ % از بیماران با نزدیک بینی کم گزارش کرد.

در نزدیک بینی با شماره بالاتر از ۴ ، معمولاً درصد موفقیت به اندازه موارد خفیف تر نیست.

مثلاً در مطالعه Gvell در بیماران با شماره چشم بین ۷ تا ۱۲ ، ۵/۷۱ % بیماران در نهایت دارای دید ۴۰/۲۰ یا بهتر بودند.

نتایج لیزیک برای اصلاح آستیگماتیسم هم قابل قبول گزارش شده است.

در یک مطالعه ۶ ماه بعد از عمل ۸/۹۶ % بیماران ، قبلاً به آستیگماتیسم دید ۴۰/۲۰ یا بهتر داشتند . مشکل اصلی جراحی لیزیک برای اصلاح دوربینی غیر قابل پیش بینی بودن آن است در یک مطالعه Argento نتایج خوبی را با لیزیک در درمان دوربینی خفیف ، متوسط و زیاد گزارش کرد.

در این مطالعه بعد از ۶ ماه ۱۰۰ % چشم ها با دور بینی خفیف ، ۳۰/۹۵ % با دوربینی متوسط و ۷۱ % با دوربینی شدید بین ۱ ± دیوپتر عیوب انکساری باقی مانده داشتند.