افسردگی پس از زایمان به نوعی افسردگی که در برخی موارد پس از وضع حمل زنان را مبتلا می نماید اطلاق می شود. این اختلال معمولا در خلال یک ماهه نخست پس از وضع حمل آغاز می شود اما حتی می تواند تا ۶ ماه بعد نیز ظهورش به تعویق افتد. ده تا پانزده زن از هر صد زنی که وضع حمل می کنند این وضعیت را تجربه می کنند %۱۰
غمگینی و افسردگی بعد از زایمان (Baby Blues)
این وضعیت نوع خفیف افسردگی است و از هر ده مادردر هشت نفر ( ۸۰% )از آنها طی چند روز پس از تولد نوزادشان رخ می دهد.
وقتی که مادری از این وضعیت رنج ببرد معمولا بسیار عاطفی است و بدون هیچ دلیل خاصی زیر گریه می زند. مادران تازه اغلب حس اضطراب، تنش، و فرسودگی دارند و برای خوابیدن با مشکل مواجه هستند.
تغییرات سریعی که در سطح هورمون ها حول و حوش وضع حمل رخ می دهد این وضعییت را باعث می شود. ولی ممکن است عوامل دیگری هم وجود داشته باشند، مانند:
- تشنج عاطفی دوره وضع حمل
- تغییرات جدی که تولد نوزاد با خود می تواند بوجود آورد.
این دوره زمانی است که مادر احتیاج دارید مقدار زیادی استراحت کند ولی احتمال بسیار کمی وجود دارد که بتواند استراحت کند.
روان پریشی پس زایمانی (puerperal psychosis)
- کمتر رایج است
- این وضعیت برای یک مادر از هر هزار زن رخ می دهد و این وضعیت سخت تر از افسردگی پس از وضع حمل است.
- این وضعیت معمولا در یکی دو هفته بعد از وضع حمل یک مرتبه رخ می دهد و همراه با تغییرات رفتاری و روحی بسیار متشنجی است.
- زنانی که از این وضعیت رنج می برند بسیار متشنج و آشفته هستند و اغلب باورهای غیرعادی و ناراحت کننده در باره خود ویا نوزادشان دارند.
علائم افسردگی پس از زایمان
احساسات یا عواطف:
* حس غمگینی، اضطراب، نومیدی
* بیش از حد گریه کردن و یا ناتوان از اینکه گریه کنید
* احساس بی ارزش بودن
* وضعیت روحی کاملا متغییر است
* حس گناه
* حس بی علاقگی
* حس تشویش یا دستپاچگی و دلواپسی
* حس رنجیدگی و خشم
* از آن حسی که مایلید نسبت به نوزادتان داشته باشید برخوردار نیستید
علایم فیزیکی یا جسمی:
* حس بی حالی و فرسودگی
* دشواری در خوابیدن
* حس رخوت کردن، یا
* تشجیع، آشفتگی و ناتوان از استراحت کردن
* بی علاقگی به داشتن رابطه جنسی
* تغییر اشتها – یا بیش از حد خوردن و یا به اندازه کافی نخوردن
افکار:
- وقتی افراد افسرده می شوند “متخصص” این می شوند که به نحو بسیار منفی و غم انگیزی فکر کنند.
- از خود انتقاد کردن : “من مادر بدرد نخوری هستم”، “من وضعم بهم ریخته است”، “من این جزوه را نمی فهم پس باید خرفت باشم!”
- دلواپس بودن – “نوزاد به اندازه کافی شیر نمی خورد”
- بسرعت نتیجه گیری کردن – “اشتباه من است”
- منتظر بدترین چیز بودن – “همه چیز دارد بد پیش می رود – کارها هیچ وقت درست نمی شوند”
- افکار نا امید کننده – “همه چیز نا امید کننده است. بعضی وقتها فکر می کنم همه بدون من وضعشان بهتر خواهد بود”
- افکار درباره دیگران – “هر کس دیگری دارد کارش را می کند. کسی به فکر من نیست”
- فکر کردن درباره دنیا – “عجب جای هولناکی برای بزرگ کردن یک کودک است ….”
- پائین آمدن قدرت تمرکز
- ناتوانی در تصمیم گیری
- افکار مغشوش و به هم ریخته
رفتارهای ناشی از افسردگی پس از زایمان
- از دیگران اجتناب کردن و عدم تمایل به بیرون رفتن
- اجتناب از انجام کارهایی که از آنها لذت می برید
- تکالیف روزانه را انجام ندادن یا بر عکس تلاش در انجام کارهای بیش از حد
- به تعوبق انداختن تصمیمات
- جر و بحث بیشتر و دادن زدن بدون کنترل
هر کس که نوزاد دارد ممکن است افسردگی بعد از وضع حمل را تجربه کند. ولی عوامل معینی وجود دارند که خطر احتمال وقوع این وضعیت را بالا می برند :
- * اگر شما قبلا افسردگی داشته اید
- * اگر وضع حمل برایتان بویژه دشوار و آسیب زا بوده است
- * اگر شما در رابطه با همسرتان با مشکلاتی مواجه هستید
- * اگر شما وقایع دشوار دیگری را همزمان تجربه می کنید
- * اگر شما از نظر اجتماعی منزوی هستید و از خانواده و دوستانی که به شما کمک کنند برخوردار نیستید
- * اگر مادر خودتان برای کمک به شما در دسترس نیست.
چه چیز باعث افسردگی بعد از وضع حمل می شود؟
- تغییرات زیستی: هورمون ها
- تغییرات جسمی :درد
- تغییرات عاطفی :عشق مادری
- تغییرات اجتماعی
اقدامات اولیه برای افسردگی پس از زایمان
- *قبول کنید که مشکلی وجود دارد.
- * با همسر خود و یا با یکی از دوستان و اعضای خانواده تان درباره آنچه احساس می کنید صحبت کنید.
- * به یاد داشته باشید که وضع شما حتما بهتر خواهد شد.
- * با مددکار درمانی و یا دکترتان صحبت کنید.
چگونه می توانم به خودم کمک کنم؟
- درباره احساسات تان صحبت کردن مهم است.
- از هر پیشنهادی برای کمک عملی استقبال کنید. احساس شرمندگی و یا گناه برای تقاضا و یا دریافت کمک نکنید.
- سعی نکنید یک زن خانه دار ایده آل باشید. اینکه خانه کاملا تر و تمیز است مهم نیست. سعی کنید میزان کارتان را به حداقل برسانید.
- هر چه می توانید استراحت کنید زیرا خستگی باعث تشدید افسردگی می شود.
- مطمئن باشید که غذای مقوی و سالم می خورید.
- سعی کنید برای خودتان وقت پیدا کنید. این ممکن است غیرواقع بینانه به نظر برسد ولی علاوه بر حمام گرفتن، یک قدم زدن کوتاه و یا حتی فقط خواندن یک مجله برای نیم ساعت می تواند برای تسکین شما موثر باشد.
- ورزش کردن بویژه موثر است.
- برنامه روزانه تهیه کنید.
- دستاوردها و لذت بردن
- الفبای تغییر احساسات
برقراری توازن
- خود فکر: “من بعنوان یک مادر خوب نیستم”، می تواند با این گفته متوازن شود: “مددکار درمانی من می گوید که من از پس مسائل واقعا خوب برمی آیم – و نوزاد هم دارد بخوبی رشد می کند”
- سعی کنید جزییات را به یاد بیاورید
- روش دو ستونی
- حل مسائل دشوار
- باورهای درازمدت
چگونه همسر ، خانواده و دوستان می توانند کمک کنند
- شوکه و یا نا امید نشوید اگر شریک زندگیتان، دوستان و یا خانواده تان می گویند:او افسردگی پس از زایمان دارد. این شایع است و می تواند به طور موثر کمک شود.
- اطمینان حاصل کنید که شما متوجه می شوید که افسردگی پس از زایمان چیست. در صورتی که اطلاعات بیشتری نیاز دارید از مددکار درمانی و یا پزشک بپرسید.
- بهتر است با کسی که افسرده است زمان گذراند. این بسیار مهم است که به او گوش دهید، حمایتش کنید و او را تشویق کنید. به او اطمینان خاطر دهید که بهتر خواهد شد.
- همسر، خانواده و دوست خود را جدی بگیرید اگر می گوید که دیگر نمی خواهد زندگی کند یا می خواهد به خود ضربه بزند. اطمینان پیدا کنید که او فورا در خواست کمک کند.
- همسر، خانواده و دوست خود را تشویق کنید که برای درمان لازم کمک بخواهد. اگر شما هر گونه نگرانی در مورد درمان دارید، با دکتر در این مورد صحبت کنید.
- تا می توانید در کارهای عملی کمک کنید. این شامل غذا دادن و عوض کردن کودک، خرید، پخت و پز و یا انجام کارهای خانه میشود.
- اگر شریک زندگیتان افسردگی پس از زایمان دارد، خود شما نیز ممکن است حمایت لازم داشته باشید.
- اگر این اولین کودک شما است، ممکن است احساس کنید که، توسط نیازهای کودک و شریک زندگی خود به یک طرف رانده شده اید. سعی کنید احساس رنجش نکنید. شریک زندگی تان نیازمند به کمک و حمایت شما است.
- پدران نیز می توانند پس از تولد کودک افسرده شوند. احتمال این زمانی بیشتر است که مادر نیز دارای افسردگی پس از زایمان باشد. اگر شما یک پدر هستید و فکر می کنید ممکن است افسردگی داشته باشید، با دکتر خود صحبت کنید. این برای شما و خانواده شمابسیار مهم است که کمک لازم را بگیرید.
چرا درمان مهم است؟
بیشتر زنان بدون هیچ درمانی در ظرف ۳ تا ۶ ماه بهبود پیدا می کنند. یکی از ۴ مادر که افسردگی پس از زایمان دارن همچنان افسرده می ماند تا زمانی که فرزندشان یک ساله شود. با این حال، این می تواند بسیار دردناک و رنج آور باشد.افسردگی پس از زایمان می تواند تجربه مادر جدید بودن را از بین ببرد. این می تواند بر روی رابطه شما با کودک و شریک زندگیتان فشار وارد کند. شما نمی توانید از کودک خود چنان مراقبت کنید که وقتی خوب هستید می توانید. افسردگی پس از زایمان می تواند بر روی رشد و رفتار کودک تاثیر بگذارد حتی پس از پایان افسردگی. بنابراین هرچه کمتر طول بکشد، بهتر است.
