پره‌اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی؛ ،Preeclampsia عارضه‌ای جدی است که اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند خطرهای جدی برای مادر و جنین به دنبال داشته باشد پره اکلامپسی بارداری که قبلاً توکسمی نامیده می‌شد، وضعیتی در زنان باردار که با فشار خون بالا، پروتئینوری و تورم پاها و دست‌ها همراه است. شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. معمولاً در اواخر بارداری اتفاق می‌افتد، ممکن است پره اکلامپسی بعد از زایمان یا حتی زودتر از آن نیز رخ دهد.
خطرات پره‌اکلامپسی
مشکلات ناشی از این عارضه معمولاً پس از هفتۀ ۲۸ شروع می‌شود، اما ممکن است زودتر یا پس از زایمان نیز به وجود آید. درصورتی‌که این مشکلات زودتر بروز کند، احتمال شدیدتر بودن آنها نیز بیشتر است. با این وجود که در اغلب موارد، پره‌اکلامپسی جدی نیست و مشکلی ایجاد نمی‌کند، در برخی موارد نیز درمان نشدن آن تهدیدی برای زندگی مادر و جنین است.
پره‌اکلامپسی ممکن است موجب تشنج مادر شود یا روی رشد جنین تأثیرگذار باشد .تشخیص ندادن و درمان نشدن پره‌اکلامپسی می‌تواند خطرات جدی برای مادر و جنین ایجاد کند. به همین دلیل، معاینات منظم و دوره‌ای در بارداری اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. پزشک در این معاینات، هر علامتی را که ممکن است نشانه‌ای از پره‌اکلامپسی باشد، به طور دقیق بررسی می‌کند. بسیاری از زنانی که فشار خون بالا دارند، شانس زایمان طبیعی پس از هفتۀ ۳۷ را خواهند داشت، اما اگر پره‌اکلامپسی شدید دارید، ممکن است لازم باشد که زایمان شما زودتر از موعد و احتمالاً به روش سزارین انجام شود.
علائم و نشانه‌های پره اکلامپسی
علائم پره اکلامپسی بارداری علاوه بر تورم وجود پروتئین در ادرار و فشار خون بالا، عبارتند از:
- استفراغ شدید
- تورم ناگهانی در صورت و دست
- افزایش وزن طی ۱ یا ۲ روز به دلیل افزایش زیاد مایعات بدن
- سردردهای شدید
- تغییر در رفلکس‌ها
- کاهش ادرار یا قطع شدن آن
- سرگیجه
- تغییر بینایی مانند هاله‌های نور، اجسام شناور یا تاری دید
- مشکلات دیداری مثل تاری دید یا جرقه زدن چشم
- درد در ناحیۀ زیر دنده‌ها
ممکن است شما به پره‌اکلامپسی شدید دچار باشید، اما هیچ نشانه‌ای نیز نداشته باشید. اگر هر یک از علائم بالا را مشاهده کردید یا دلیلی دارید مبنی بر اینکه ممکن است به پره‌اکلامپسی دچار شده باشید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به بیمارستان مراجعه کنید.
علل پره اکلامپسی
بسیاری از کارشناسان معتقدند که پره اکلامپسی و اکلامپسی بر اثر عملکرد ناصحیح جفت اتفاق می‌افتد، اما علت دقیق هنوز ناشناخته است. برخی فکر می‌کنند تغذیه بارداری نامناسب یا چربی زیاد بدن می‌تواند در این امر موثر باشد. کمبود جریان خون رحم و ژن‌ها نیز می‌تواند نقش داشته باشد.
- سایر اختلالات فشار خون بالا در بارداری
- پره اکلامپسی یکی از چهار اختلال فشار خون در زنان باردار است. سه مورد دیگر عبارتند از:
- فشار خون حاملگی
- این هایپرتنشن پس از هفته ۲۰ بارداری شروع می‌شود اما دفع مقادیر بالای پروتئین در ادرار را به دنبال ندارد. بعد از زایمان معمولاً از بین می‌رود.
- فشار خون بالا مزمن
- این نوع هایپرتنشن قبل از بارداری یا قبل از هفته ۲۰ بارداری شروع می‌شود.
- همراهی پرفشاری خون مزمن با پره اکلامپسی
این هایپرتنشن مزمن با ادامه بارداری بدتر و موجب پروتئینوری بیشتر و سایر عوارض می‌شود.
تشخیص
در صورتی که پس از ۲۰ هفتگی مادر هر یک از علائم زیر را شاهد باشد، این عارضه را در بارداری تشخیص خواهند داد:
- پروتئین در ادرار
- تعداد پلاکت پایین
- اختلال در عملکرد کبد
- علائم مشکلات کلیوی به جز پروتئین در ادرار
- مایع در ریه
- سردردهای جدید در بارداری یا اختلالات بینایی
به‌طور کلی پره اکلامپسی در صورت فشار خون بالا و پروتئین در ادرار تشخیص داده می‌شود و جهت تایید، آزمایشات لازم انجام می‌گیرد.
فشار خون بیش از ۹/۱۴ در بارداری غیر طبیعی است، با این حال هر افزایش فشار خونی به این معنی نیست که مادر دچار مسمومیت بارداری است .اما، در صورتی که مادر پس از چهار ساعت مجددا فشار خون بالایی داشته باشد، ممکن است پزشک مسمومیت بارداری را تشخیص دهد. به همین جهت انجام آزمایشات خون و ادرار را به مادر توصیه می‌کند.
پره اکلامپسی می‌تواند عوارض نادر اما جدی ایجاد کند، از جمله:
- سکته
- تشنج
- تجمع مایعات در قفسه سینه
- نارسایی قلبی
- کوری برگشت پذیر
- خونریزی کبد
- خونریزی بعد از زایمان
پره اکلامپسی در بارداری مانع دریافت خون کافی توسط جفت شده، در نتیجه اندازه جنین بسیار کوچک خواهد بود.
پره اکلامپسی در بارداری مانع دریافت خون کافی توسط جفت شده، در نتیجه اندازه جنین بسیار کوچک خواهد بود.
درمان پره اکلامپسی
تنها راه درمان پره اکلامپسی و اکلامپسی زایمان است. پزشک بر اساس زمان بارداری، وضعیت جنین در رحم و شدت پره اکلامپسی با شما در مورد زمان زایمان صحبت خواهد کرد.
اگر کودک به خوبی رشد کرده است، معمولاً در هفته ۳۷ یا بیشتر، پزشک ممکن است زایمان یا سزارین را توصیه کند. این کار از بدتر شدن پره اکلامپسی جلوگیری می‌کند.
اگر کودک نزدیک به ترم نباشد، شما و پزشک می‌توانید پره اکلامپسی خفیف را درمان کنید تا زمانی که کودک به اندازه کافی رشد کند و زایمان با خیال راحت انجام شود. هرچه زایمان به موعد مقرر نزدیکتر باشد، برای کودک بهتر است.
برخی از زنان مبتلا به پره اکلامپسی بارداری هیچ علائمی ندارند، بنابراین مهم است که برای بررسی منظم فشار خون و آزمایش ادرار به پزشک مراجعه کنید.
برخی از زنان مبتلا به پره اکلامپسی بارداری هیچ علائمی ندارند، بنابراین مهم است که برای بررسی منظم فشار خون و آزمایش ادرار به پزشک مراجعه کنید.
مراقبت‌ها در بیمارستان شامل:
- دارویی برای جلوگیری از تشنج، کاهش فشار خون و مشکلات دیگر
- تزریق استروئید برای کمک به رشد سریع ریه‌های کودک
سایر درمان‌ها عبارتند از:
- تزریق منیزیم برای جلوگیری از تشنج مربوط به اکلامپسی
- هیدرالازین یا داروی فشار خون دیگر
برای پره اکلامپسی شدید، حتی اگر نزدیک به زمان ترم هم نباشید، ممکن است پزشک دستور زایمان فوری دهد. پس از آن، علائم پره اکلامپسی باید طی ۱ تا ۶ هفته از بین برود اما ممکن است بیشتر طول بکشد.
پیشگیری از پره اکلامپسی
توصیه‌های مفید:
- کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
- ترک سیگار
- ورزش منظم
- کنترل فشار یا قند خون
پزشک ممکن است مصرف روزانه ۸۱ میلی‌گرم (دوز کم) آسپرین را توصیه کند. مصرف هر گونه دارو، ویتامین یا مکمل بدون مشورت پزشک ممنوع است. پره اکلامپسی در بارداری معمولاً خطرناک است و باعث عوارض جنینی و مادری می‌شود. علت اصلی این بیماری هنوز ناشناخته است و تنها راه قطعی درمان آن پایان دادن به حاملگی و خارج کردن جنین و جفت می‌باشد. برای پیشگیری از آن باید مراقبت‌های بارداری را جدی بگیرید..
