آمپیم عارضهای است که بر فضای بین بیرونیترین لایه ریهها و لایهای که دیواره قفسه سینه را لمس میکند و به فضای پلورال معروف است اثر میگذارد. این فضا بهمنظور کمک به ریهها برای انبساط و انقباض وجود دارد.
فضای پلورال بهصورت طبیعی حاوی مقدار کمی مایع است. آمپیم زمانی رخ میدهد که در فضای پلورال مایع اضافی شروع به انباشت میکند.
انواع مختلف باکتری به ایجاد مایع و چرک در فضای پلورال منجر میشوند. در اغلب موارد ذاتالریه به آمپیم منجر میشود.
در این مقاله ما اطلاعات بیشتری در مورد علائم، علل و عوامل ریسک آمپیم کسب میکنیم و همچنین نگاهی به روشهای درمان میاندازیم.
علائم
علائم آمپیم عبارتاند از:
- ابتلا به ذاتالریه که بهبود نیابد
- تب
- درد قفسه سینه
- سرفه
- خلط آوری
- مشکلات تنفسی
- صدای غیر طبیعی در قفسه سینه
- کاهش صدای تنفس
- گرفتگی هنگام ضربه به قفسه سینه
- آب آوردن ریه (با رادیولوژی قفسه سینه قابل مشاهده است)
در صورت مشاهده علائم فوق در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. جهت نوبت دهی و کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره ۴۷۹۰۰ – ۰۲۱ تماس حاصل نمایید.
آمپیم در سه مرحله رشد میکند اگر فرد درمان نشود.
مرحله یک: ساده (مرحله اگزوداتیو)
اولین مرحله آمپیم به آمپیم ساده مشهور است. زمانی رخ میدهد که مایع اضافی شروع به ایجاد در فضای پلورال میکند. این مایع میتواند عفونی شود و حاوی چرک باشد.
مرحله دوم: پیچیده (مرحله فیبرینوپورولنت)
در آمپیم پیچیده، مایع موجود در فضای پلورال شروع به ضخیم شدن و شکل گیری کیسه میکند.
مرحله سوم: صریح (مرحله سازماندهی)
سرانجام مایع عفونی شده به ایجاد زخم در لایه داخلی شکل دهنده فضای پلورال در ریهها میکند. این اتفاق باعث ایجاد مشکلات تنفسی میشود چرا که ریهها را از انبساط مناسب باز میدارد.
علل آمپیم
ذاتالریه شایعترین علت آمپیم است. افرادی که توراکوتومی یا جراحی قفسه سینه انجام دادهاند نیز ممکن است در معرض ریسک ابتلا به آمپیم باشند اگر باکتری وارد زخم شود.
عوامل ریسک
بزرگترین عامل ریسک آمپیم ابتلا به ذاتالریه در زمان اخیر است.
دیگر عوامل ریسک عبارتاند از:
- سن بالای ۷۰ سال
- بستری در بیمارستان در زمان اخیر
- سابقه انجام جراحی قفسه سینه یا تروما
در میان جوامع با ریسک کم، آمپیم بهطور کلی شدت کمتری داشت و افراد احتمال بیشتری در ابتلا به آمپیم در خارج از بیمارستان داشتند.
از لحاظ آماری افراد دارای عارضههای زیر نیز احتمال بیشتری در ابتلا به آمپیم دارند.
- دیابت
- بیماری قلبی
- سابقه ابتلا به سرطان
- اختلال انسداد مزمن ریوی (COPD)
- بیماری ریوی
- استفاده از داروهای داخل وریدی (در موارد آمپیم ساده)
تشخیص آمپیم
اولین قدم در تشخیص آمپیم رادیولوژی قفسه سینه است. اگرچه رادیولوژی تنها زمانی میتواند آمپیم را تشخیص دهد که میزان مشخصی مایع در فضای پلورال انباشت شده باشد.
اگر پزشک بعد از رادیولوژی مشکوک به این باشد که مایع در حفره پلورال انباشت شده است، سونوگرافی انجام میدهد. سونوگرافی حساستر است و در تشخیص مایع در حفره پلورال بهتر عمل میکند.
سیتیاسکن نیز میتواند روشی مفید در تشخیص آمپیم باشد. به پزشک اجازه میدهد تا کیستهای مایع در فضای پلورال را مشاهده کند.
درمان آمپیم
درمان آمپیم شامل موارد زیر است:
آنتیبیوتیک
پزشکان معمولاً آنتیبیوتیک را بهعنوان انتخاب اول درمان در موارد ساده آمپیم تجویز میکنند. با توجه به نژادهای مختلف باکتری که منجر به آمپیم میشوند، یافتن آنتیبیوتیک مناسب ضروری است.
درمان آنتیبیوتیکی معمولاً ۲ تا ۶ هفته طول میکشد تا عمل کند.
درناژ
تخلیه مایع برای جلوگیری از آمپیم ساده ضروری است تا از پیشرفت آن به نوع پیچیده یا صریح آمپیم جلوگیری شود. همچنین کمک میکند تا بیماری را تحت کنترل نگه داشت.
برای تخلیه مایع، پزشک توراکوستومی با استفاده از لوله انجام میدهد که شامل قرار دادن سونوگرافی یا لوله به داخل حفره قفسه سینه و حذف و خروج مایع از فضای پلورال است.
جراحی
در موارد پیشرفته آمپیم جراحی ممکن است بهترین انتخاب درمانی باشد. یک پژوهش نشان داد که جراحی به نام دکورتیکیشن نتایج بهتری از دریناژ با لوله در افراد مبتلا به آمپیم پیشرفته داشته است.
دکورتیکیشن شامل حذف کیستهای چرک و بافت فیبری از فضای پلورال است که به ریهها کمک میکند تا بهخوبی منبسط شوند.
دو نوع جراحی در دسترس قرار دارند. در بیشتر موارد جراح از روش توراکتومی با کمک ویدئو استفاده میکند. این روش کمتر تهاجمی است، درد کمتری دارد و زمان ریکاوری کوتاهتری نسبت به توراکتومی باز دارد که نیازمند این است که جراح قفسه سینه را باز کند.
در بسیاری موارد اگرچه جراح از روش توراکتومی باز استفاده میکند.
معیار مشخصی در تصمیم گیری برای اینکه چه زمانی نیاز به جراحی آمپیم است وجود ندارد. یک پژوهش نشان داد که افرادی که علائم در آنها کمتر از ۴ هفته تداوم داشته است نتایج جراحی بهتری نسبت به افرادی که علائم در آنها بیش از ۴ هفته تداوم دارد داشتهاند.
درمان فیبرینولیتیک
پزشک ممکن است درمان فیبرینولیتیک را نیز تجویز کند که از دارویی به نام عوامل فیبرینولیتیک استفاده میکند. این درمان کمک میکند تا فضای پلورال را تخلیه کند و پزشکان ممکن است از ترکیب آن با توراکتومی با کمک لوله استفاده کنند.
نتایج یک پژوهش که مربوط به ارزیابی اثربخشی جراحی با کمک ویدئو در مقایسه با درمان فیبرینولیتیک بعد از توراکتومی با لوله بود نشان داد که هر دو روش بهشدت اثربخش هستند.
عوارض نادر
عوارض احتمالی آمپیم عبارتاند از:
- فیبروز؛ که زمانی است که بافت آسیب دیده ریه باعث ایجاد مشکلات تنفسی میشود و بر کیفیت زندگی فرد اثر میگذارد. اگر مشکلات تنفسی ۶ ماه بعد از عفونت ادامه داشته باشد، جراحی دکورتیکیشن ممکن است علائم را بهبود دهد.
- Necessitatis آمپیم که گسترش عفونت به دیواره قفسه سینه و بافتهای نرم اطراف است. این مورد بسیار نادر است و نیازمند توجه فوری پزشکی است.
سخن پایانی
دریافت مراقبتهای پزشکی زودهنگام میتواند از پیشرفت و شدت یافتن بیماری جلوگیری کند.
درمان امپیم میتواند بسته بهشدت علائم فرد متفاوت باشد. آنتیبیوتیکها و دریناژ قدمهای اولیه هستند و در موارد پیشرفتهتر از جراحی استفاده میشود.
کلینیک فوق تخصصی ریه بیمارستان و درمانگاه شبانه روزی ابن سینا
بیمارستان و درمانگاه شبانه روزی ابن سینا با بهره گیری از پزشکان مجرب و متعهد آماده ارائه خدمات به مراجعین محترم است. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره ۴۷۹۰۰ – ۰۲۱ تماس حاصل نمایید.
