فتق هیاتال چیست؟
هر بار که یک قسمت داخلی بدن به ناحیه‌ای که به آن متعلق نیست فشار می‌آورد، به آن فتق می‌گویند.
هیاتوس شکافی در دیافراگم است – دیواره‌ای عضلانی که حفره قفسه سینه را از شکم جدا می‌کند. به‌صورت طبیعی مری با عبور از طریق هیاتوس به معده متصل می‌شود. در فتق هیاتال (هرنی هیاتال) قسمتی از معده از طریق این شکاف به درون قفسه سینه ورود می‌کند و برآمده می‌شود.
دو نوع اصلی فتق هیاتال وجود دارند:
در فتق هیاتال لغزشی، معده و بخشی از مری که به معده متصل می‌شود از طریق هیاتوس به بالا در قفسه سینه می‌روند. این نوع فتق شایع‌ترین نوع آن است.
فتق پارامری که کمتر شایع است اما نگران کننده تر است. مری و معده در جای طبیعی خود باقی می‌مانند اما بخشی از معده با فشار از طریق هیاتوس به نزدیکی مری حرکت می‌کند. اگرچه این نوع فتق ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد اما خطر اصلی این است که معده می‌تواند به نوعی در اثر افزایش فشار و کاهش جریان خون منجر به عوارض جدی تری می شود.
بسیاری از افراد مبتلا به فتق هیاتال هیچ علائمی ندارند اما برخی دیگر ممکن است سوزش معده مرتبط با بیماری ریفلاکس معده یا GERD داشته باشند. اگرچه به نظر می‌رسد ارتباطی باشد، یکی از عارضه‌ها به نظر نمی‌رسید که علت دیگری باشد، چرا که افراد زیادی بدون ابتلا به GRED به فتق هیاتال مبتلا هستند و برعکس این موضوع نیز صدق می‌کند.
افرادی که دچار سوزش معده هستند ممکن است درد قفسه سینه‌ای را تجربه کنند که به‌آسانی با درد حمله قلبی اشتباه گرفته شود. به همین علت است که بسیار مهم است که برای تشخیص درست آزمایش‌هایی را انجام داد.
علت فتق هیاتال چیست؟
در اکثر اوقات علت آن مشخص نیست. افراد ممکن است با شکاف هیاتال بزرگی به دنیا بیایند. افزایش فشار در شکم ناشی از بارداری، چاقی، سرفه و یا زور زدن در حین حرکت روده نیز ممکن است نقشی داشته باشند.
چه افرادی ریسک ابتلا به فتق هیاتال دارند؟
فتق هیاتال اغلب در زنان رخ می‌دهد، افراد دچار اضافه وزن و سن بالای ۵۰ سال نیز بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند.
نحوه تشخیص فتق هیاتال چگونه است؟
فتق هیاتال را می‌توان با استفاده از رادیولوژی تخصصی (با استفاده از بلع باریم) که به پزشک اجازه می‌دهد تا مری را معاینه کند و یا از طریق آندوسکوپی.
درمان فتق هیاتال چگونه است؟
بیشتر افرادی که فتق هیاتال آنها هیچ علائمی ندارد نیاز به درمان خاصی وجود ندارد. گرچه فتق پارامری می‌تواند در مواقعی موجب خفه شدن معده شود، بنابراین در برخی موارد جراحی توصیه می‌شود. علائم دیگری که ممکن است در کنار فتق رخ دهند مانند درد قفسه سینه باید به‌خوبی معاینه شوند. علائم GRED مانند سوزش معده نیز باید درمان شوند.
چه زمانی به جراحی فتق هیاتال نیاز است؟
اگر فتق هیاتال در معرض فشار شدید در اثر تنگی و یا کاهش خون رسانی ایجاد شده باشد (در نتیجه جریان خون مختل شود)، جراحی ممکن است مورد نیاز باشد، به این معنی که آن را در قسمتی که به آن تعلق دارد قرار دهند.
جراحی فتق هیاتال را می‌توان از طریق لاپاراسکوپ روشی کمتر تهاجمی اجرا کرد.
در حین این نوع جراحی برش‌های کوچکی (۵ تا ۱۰ میلی‌متر) در شکم ایجاد می‌شود. لاپاراسکوپ به جراح اجازه می‌دهد داخل شکم را مشاهده کند و ابزارهای جراحی را از طریق شکاف‌ها وارد بدن می‌شوند. جراح از طریق لاپاراسکوپ که تصویر ارگان‌های داخلی را به یک مانیتور انتقال می‌دهد جراحی را هدایت می‌کند. مزایای جراحی لاپاراسکوپی شامل شکاف‌های کوچک‌تر، ریسک عفونت کمتر، درد و زخم کمتر و ریکاوری سریع‌تر است.
مراقبت های بعد از جراحی:
بیماران بسیاری قادر هستند تا روز بعد از جراحی فتق از بیمارستان مرخص شوند. به‌طور کلی هیچ محدودیتی در رژیم غذایی وجود ندارد و بیمار می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را پیگیری کند. ریکاوری کامل حدود ۲ الی ۳ هفته به طول می‌انجامد و از کار شدید و بلند کردن اجسام سنگین برای حداقل ۳ ماه بعد از جراحی پرهیز کرد. متأسفانه هیچ تضمینی وجود ندارد که حتی بعد از جراحی، فتق مجدداً باز نگردد.
زمان مراجعه به پزشک:
اگر مبتلا به فتق هیاتال تشخیص داده شدید و دچار درد شدید در قفسه سینه یا شکم بودید، دچار حالت تهوع و استفراغ شدید، یا قادر به حرکت روده یا خارج کردن باد معده نیستید، ممکن است دچار فتق انسدادی شده باشید، در این شرایط در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
