آزمایش تعیین هویت چیست؟
اولین فرم از تست بررسی رابطه خویشاوندی مربوط به سال ۱۹۲۰ بوده که مبتنی بر مقایسه گروه خونی بین پدر احتمالی و فرزند می باشد چون ژن کنترل کننده گروه خونی ABO بصورت ژنتیکی از والدین به فرزندان به ارث می رسد برای مثال اگر هر دو والد دارای گروه خونی O باشند تمامی فرزندانشان تنها گروه خونی O خواهند داشت یا اگر هر دو والد دارای گروه خونی B باشند فرزندانشان می توانند دارای گروه های خونی B یا O باشند که بر این اساس در اغلب موارد این آزمایش به منظور تعیین رابطه خویشاوندی غیرقطعی خواهد بود تا اینکه در سال ۱۹۶۰ تست ژنتیکی تعیین هویت به کمک ژن های سیستم رد پیوند یا همان HLA با دقت ۸۰% مورد استفاده قرار گرفت که بزرگترین مشکل این روش عدم افتراق بستگان نزدیک از یکدیگر می باشد تا اینکه در سال ۱۹۹۰ و همزمان با پیشرفت علم ژنتیک و ابداع متد PCR این روش آزمایشگاهی تا به امروز به عنوان استانداردترین متد به منظور بررسی رابطه خویشاوندی مورد استفاده در سرتاسر آزمایشگاه های ژنتیک دنیا با دقت ۹۹،۹۹% قرار گرفته است. به کمک آزمایش تعیین هویت که همچنین معروف به تست DNA ویا تست بررسی رابطه خویشاوندی است، مشخص می گردد که آیا فردی نسبت بیولوژیک (نسبت ژنتیکی) با فرد دیگر دارد یا خیر، برای مثال مردی پدر بیولوژیک فرزندی است یا خیر.
این تست وقتی بخصوص بسیار حائز اهمیت است که موضوع، پدر و حقوق و مسئولیت های وی نسبت به فرزندش باشد که هویت آن فرزند مورد تردید است. توسط این تست حتی می توان سایر روابط خویشاوندی دورتر بین افراد من جمله شناسایی پدر بزرگ و یا مادر بزرگ بیولوژیک را نیز بررسی نمود. امروزه تست تعیین پدر- فرزندی حتی در دوران بارداری بین نمونه خون پدر احتمالی و نمونه جنین که طی روش آمنیوسنتز تهیه گردیده قابل انجام می باشد. نتیجه آزمایش تعیین هویت برای مثال آزمایش پدر - فرزندی بصورت احتمال گزارش می گردد که بر این اساس ۰% یعنی والد احتمالی از نظر بیولوژیک پدر واقعی نمی باشد در حالیکه احتمال ۹۹.۹۹% یعنی والد احتمالی، پدر واقعی و بیولوژیک می باشد.
اساس آزمایش تعیین هویت چیست؟
مولکول DNA ماده ژنتیک افراد است که ژن‌ها داخل آن مستقرند و از والدین به فرزندان به ارث می‌رسد. تست تعیین هویت نیز بر پایه مقایسه توالی DNA بین خویشاوندان می‌باشد که این مولکول‌های DNA از نمونه خون به‌عنوان رایج‌ترین نمونه، اسپرم، بزاق دهان، تار مو، نمونه جنین و یا نمونه‌های جمع‌آوری‌شده از صحنه‌های جرم به دست می‌آید. جهت انجام تست تعیین هویت، توالی‌هایی از DNA تحت عنوان Short Tandem Repeat (STR) بین افراد مقایسه می‌گردد؛ چون این نواحی بین DNA افراد مختلف متفاوت هستند و هر فرد الگوی STR مخصوص به خودش را دارد که نیمی از این الگو از پدر به ارث برده میشود و نیمی دیگر از مادر. هنگام مقایسه اگر فرزند در بیش از یک ناحیه STR با پدر یا مادر فرضی تفاوت داشته باشد، رابطه خویشاوندی تأیید نمی‌گردد. نکته مهم آن است که هر چه تعداد این نواحی معروف به STR در آزمایش تعیین هویت بیشتر باشد دقت و نتیجه تست بالاتر خواهد بود، لذا در آزمایشگاه ژنتیک درمانگاه ابن سینا با استفاده از به‌روزترین کیت های تشخیصی موجود دراین‌رابطه، مشتمل بر بیشترین تعداد STR، نتایج کاملاً مطمئن و قابل اعتماد خدمت مراجعین و پزشکان محترم ارائه می‌گردد.
در چه مواردی آزمایش تعیین هویت درخواست میشود؟
آزمایش تعیین هویت به اهداف ذیل درخواست می‌گردد:
تست تعیین هویت به اهداف قانونی تنها توسط دادگاه درخواست می گردد آن هم جهت دریافت شناسنامه برای نوزاد، حضانت فرزند، رسیدگی به حق و حقوق قانونی فرزندان من جمله تقسیم ارث و میراث، دریافت تابعیت برای کودکان متولد شده در خارج از کشور، دریافت ویزای مهاجرت، کمک به دسترسی کودک به مزایای دولتی، جستجوی اعضاء گمشده خانواده، اثبات جابجایی نوزاد پس از تولد، مسائل مربوط به صحنه جرم و امور جنایی یا قتل و یا تشخیص هویت از روی آثار باقیمانده اجساد در سوانحی نظیر سیل و زلزله، آتش سوزی، سوانح هوایی و زمینی، جنگ. بنابراین اگر نیاز به دریافت گواهی رسمی و قانونی بعد از انجام تست وجود داشته باشند خانواده باید از طریق دادگاه به سازمان پزشکی قانونی مراجعه و یا از طریق سایر مراجع قانونی اقدام نماید تا نتایج بعد از بررسی به دادگاه ارائه و اعلام گردد.
تست تعیین هویت جهت شفاف سازی هویت فرزندان به درخواست شخصی والدین آن هم بصورت محرمانه پذیرش می گردد. دقت شود که در این حالت چون معرفی نامه از دادگاه وجود ندارد پس بواسطه نتیجه به دست آمده نمی توان اقدام قانونی نمود و این نتیجه تنها جهت آگاه سازی خانواده کاربرد دارد.
این تست چندان شایع نیست ولی خاص مواقعی است که برای مثال کودکی مبتلا به اختلالی ژنتیکی جهت تشخیص علت بیماری به آزمایشگاه ژنتیک ارجاع داده شده در حالیکه جهش عامل بیماری در این کودک با ساختار ژنتیک هیچ یک از والدین تطابق ندارد که در چنین مواردی در خواست تست تعیین هویت آن هم با هماهنگی و رضایت قبلی والدین می تواند گره گشا باشد.
